عوامل رفتاری عبارتند از: فرهنگ سازمانی، انگیزش نیروی انسانی، سبک رهبری، ویژگیهای کارکنان و مدیران، آموزش منابع انسانی ، سیستم ارتباطات انسانی و محیط کسب و کار.
عوامل زمینه ای عبارتند از: ارتباط با ارباب رجوع، محیط سیاسی – قانونی، محیط اجتماعی- فرهنگی و محیط اداری.
کارآفرینان افرادی هستند که به امید هر گونه نشانه ای از فرصت های کسب وکار ، اطراف خود را مشاهده میکنند، هوشیاری همیشگی از ویژگی های آن ها است و هیچ چیز هم نمی تواند جلوی موفقیت آن ها را بگیرد.(لاین دورسن،۲۰۱۲) شومپیتر معتقد است که کارآفرین نیروی محرکه اصلی در توسعه اقتصادی میباشد و نقش وی عبارت است از نوآوری یا ایجاد ترکیب های تازه از مواد به تعبیری دیگر کار وی تخریب خلاق است. از طرفی دیگر، باتیست نیز اعتقاد داردکه کار آفرینان منابع را از جایی که بهره وری پایینی دارد به جایی که بهره وری بالایی دارد، منتقل میکنند و این یکی از عوامل موفقیت آن ها به شمار می رود زیرا تخصیص مناسب ابزار، تجهیزات، پول، مواد خام و نیروی انسانی سبب رشد و نمو سازمان می شود. به طور کلی می توان گفت، کارآفرین کسی است که با ذهن خلاق، روحیه تهاجمی و داشتن چشم اندازی روشن همراه با خوش بینی و ریسک پذیری و با سخت کارکردن در شرایط تنش زا آینده ایده آلی را برای موفقیت سازمان خویش به تصویر می کشد.
انگیزه ها کارآفرینی
انگیزش به معنای تمایل به انجام یک کار است و فرد با توجه به تواناییهای خویش نیاز خود را برطرف می کند. لذا سه انگیزه ی اولیه باعث می شود که افراد، کار آفرین شوند. (احمدپورداریانی،۱۳۸۳)
.۱ نیاز به پیشرفت
.۲ علاقه به آزادی و استقلال
.۳ احتیاج به رضایت شغلی
انواع کارآفرینی سازمانی: بر اساس نظریه ی دیوید جانسون کارآفرینی سازمانی را می توان به سه بخش تقسیم کرد:
کارآفرینی درون سازمانی: هنگامی که فعالیت کارآفرینی توسط فرد یا گروه داخل یک سازمان انجام گیرد به آن کارآفرینی درون سازمانی میگویند.
کارآفرینی سازمانی: در کارآفرینی سازمانی محصولات یا فرآیندهای نوآوری شده از طریق القاء و ایجاد فرهنگ کارآفرینانه در یک سازمان به ظهور میرسد. به عبارت دیگر، مجموعه فعالیت هایی است که از منابع و حمایت سازمانی به منظور دستیابی به نتایج نوآورانه برخوردار میباشد.
کارآفرینی گسترده: با ایجاد فرهنگ می توان از نوآوری و کارآفرینی در سازمان حمایت کرد تا در افراد هم یک نوع احساس تعلق خاطر نسبت به سازمان خود به وجود آید و هم در حوزه کاریشان تشویق شوند.
کارآفرینی مخاطره آمیز سازمانی: این فعالیت در دوره هایی است که سازمان نیازمند شایستگی میباشد و در صورت نیاز اگر امکان پیش افتادن از رقبا وجود داشته باشد، ضروری خواهد بود.
از طرفی کورنوال و پرلمن(۱۹۹۰) نیز اشکالی از کارآفرینی را به شرح زیر تقسیم بندی کردهاند:
کارآفرینی شخصی
کارآفرینی در سازمان
سازمان کارآفرین
ابعاد کارآفرینی سازمانی از دید آنتونیک و هیسریچ (۲۰۰۳): آنتونیک و هیسریچ با توجه به بررسی هایی که انجام دادند، هشت بعد را برای کارآفرینی درون سازمانی برشمردند.آن ها بر این عقیده اند که کارآفرینی درون سازمانی بایستی به عنوان یک مفهوم چند بعدی با هشت بعد متمایز و در عین حال مرتبط نگریسته شود.این ابعاد عبارتند از:
نوآوری در فرایند و محصولات/ خدمات
تغییر شکل سازمان
واحدها و کسب و کارهای جدید
ریسک پذیری
پیشگامی
رقابت تهاجمی
ما در این تحقیق از مدل عمومی دانش (نیومن و کنراد،۱۹۹۳)استفاده میکنیم. این مدل از چهار فعالیت اصلی تشکیل شده است:
-
- ایجاد دانش که شامل تمام فعالیت هایی است که دانش یا دانش های جدید را به سیستم وارد میکند. در اینجا فعالیت هایی مانند کشف، ایجاد و یا توسعه دانش مهم است.
-
- حفظ و نگهداری دانش: فعالیت هایی مورد نظر است که دانش را در سازمان ماندگار میکند. در این راستا می توان به حافظه سازمانی اشاره کرد.
-
- تبدیل وانتقال دانش: در فعالیت هایی مطرح است که با جریان دانش از شکلی به شکل دیگر و یا از فردی یا گروهی به فرد یا گروهی دیگر، در ارتباط است.
- به کارگیری دانش: دانش زمانی ارزشمند است که به کار گرفته شود. فعالیت های مدیریت دانش باید طوری باشد که نه تنها اقدامات و برنامه های کلان سازمان را تحت تاثیر قرار دهد بلکه آثار آن در فعالیت های روزمره سازمان مشاهده شود(نیومن و کنراد،۴،۱۹۹۳).
۱-۶- مدل تحقیق :
در این تحقیق تلاشی برای ساختن یک چهارچوب از لحاظ نظری و از لحاظ عملی مرتبط برای درک مدیریت دانش و تاثیر آن بر روی کارآفرینی انجام شده است.با توجه به این مفاهیم می توان بیان کرد که سازمان ها نیاز به ساختن نظریات در مدیریت دانش دارند. در این تحقیق از مدل نیومن و کنراد(۱۹۹۳) که دارای چهار فعالیت خلق دانش، ذخیره و نگهداری دانش، انتقال دانش و به کارگیری دانش و مدل کارآفرینی سازمانی آنتونیک و هیستریچ(۲۰۰۳) که ابعاد آن نوآوری در محصول، خدمات و فرایند، خودتجدیدی، پیشگامی، رقابت تهاجمی، ریسک پذیری و واحدهای مستقل و کسب و کار جدید میباشد استفاده خواهیم کرد.
نوآوری در محصول،خدمات و فرایند
خلق دانش
خودتجدیدی
ذخیره و نگهداری دانش
پیشگامی
کارآفرینی سازمانی
مدیریت دانش
انتقال دانش
به کارگیری دانش
رقابت تهاجمی
ریسک پذیری
واحدهای مستقل و کسب و کار جدید
نیومن و کنراد(۱۹۹۳) آنتونیک و هیسریچ(۲۰۰۳)
شکل (۱-۱-) مدل تحقیق
۱-۷- سوالات یا فرضیه های تحقیق ( بیان روابط بین متغیرهای مورد مطالعه):
۱-۷-۱- فرضیه اصلی: مدیریت دانش با کارآفرینی سازمانی رابطه معنی داری دارد.
۱-۷-۲- فرضیات فرعی
خلق دانش با کارآفرینی سازمانی رابطه معنی داری دارد.
ذخیره و نگهداری دانش با کارآفرینی سازمانی رابطه معنی داری دارد.
انتقال دانش با کارآفرینی سازمانی رابطه معناداری دارد.
به کارگیری دانش با کارآفرینی سازمانی رابطه معناداری دارد.
-
- وضعیت مدیریت دانش در جامعه مورد مطالعه مطلوب نیست.
- وضعیت کارآفرینی سازمانی در جامعه مورد مطالعه مطلوب نیست.
۱-۸- روش تحقیق :
روش تحقیق در این پژوهش بر اساس روش، توصیفی پیمایشی میباشد و از لحاظ نوع استفاده کاربردی میباشد. پژوهشگر در تحقیقات توصیفی سعی میکند تا آنچه را که هست بدون دخالت یا استنتاج ذهنی یا دخل و تصرف در متغیرها گزارش دهد و نتایج عینی از موقعیت بگیرد(سلیمان پور،۹۴،۱۳۸۱).
تحقیق کاربردی: عبارت است از فعالیت های منظم و برنامه ریزی شده برای کشف مجهولات و دستیابی به دانش جدید و نوآوری در زمینههای مختلف(طالقانی،۱۳۷۰).
۱-۸-۱- جامعه آماری و حجم آن :
جامعه آماری این پژوهش کارکنان شرکت ایران خودرو میباشد که تعداد آن ها ۳۱۰نفر میباشد.
۱-۸-۲- برآورد حجم نمونه و روش نمونه گیری ( در صورت نمونه گیری ) :