با توزیع سود سهام نقدی، سرمایه در گردش کاهش مییابد، ساختار و ترکیب حقوق صاحبان سهام تغییر میکند. به طور کلی پرداخت سود نقدی سهم علاوه بر تأثیر روی نقدینگی شرکت، بر توان بازپرداخت شرکت نیز تأثیر میگذارد.
۲-۶-۲ سود تقسیمی به صورت اوراق قرضه
گاهی شرکتها برای اجتناب از پرداخت مالیات بابت سود انباشته بخشی از درآمدهای جاری و سود انباشته خود را به حساب بدهی های جاری انتقال میدهند و از آن طریق اقدام به انتشار اوراق قرضه و یا سهام ممتاز جهت پرداخت سود می نمایند. این اقدام باعث افزایش حجم بدهی شرکت می شود. توزیع قرضه های بلند مدت نیز مانند موجودی جنسی (دارایی) به عنوان یک روش پرداخت سود سهام به ندرت مورد استفاده قرار میگیرد. مسأله قابل توجه در این شیوه این است که اگر سهامداران شرکت به طبقات متعددی تقسیم شده باشند شرکت در صورتی میتواند از اوراق قرضه به عنوان سود سهام استفاده نماید که این اوراق را بین کلیه سهامداران توزیع نماید.در غیر این صورت اگر توزیع قرضه ها به یک گروه خاص صورت گیرد این امر باعث تغییر ترکیب سرمایه می شود و عملا جمع بدهیهای مستقیم و ثابت شرکت افزایش مییابد، در حالی که ریسک مالی نهایی را تمامی گروههای سهامدار متحمل خواهند شد.
به طور کلی مدیریت شرکتهایی که اقدام به انتشار اوراق به عنوان سود سهام میکنند با این کار در واقع تلاش می نمایند تا در ذهن سهامداران این تصور را ایجاد کنند که شرکت از نظر مالی وضعیت سالمتر و مناسب تری نسبت به آنچه که دیده می شود، دارد.
۲-۶-۳ سود سهمی
سودسهمی که ازآن به عنوان سهام جایزه نیز یاد می شود، در واقع توزیع سهام خود شرکت بین سهامداران است توزیع اینگونه سهام دلایل بسیاری دارد که ۱) استمرار تقسیم سود درعین حال حفظ دارایی ها و۲)فرآهم آورن امکان خرید سهم برای تمام مشتاقان از طریق کاهش قیمت بازار،از آن جمله اند اعلام سود سهمی برای شرکتها ایجاد بدهی نمی کند زیرا این امر مستلزم خروج دارایی ها نیست صدور سود سهمی نشان دهنده توزیع سهام علاوه بر سود تقسیمی نقدی فعلی میباشد. این امر موجب افزایش تعداد سهام پرداخت شده شرکت می شود. سهام به نسبت توزیع می شود. بنابرین، سهامدار نسبت مالکیتش را حفظ می کند (نوروش ودیگران۸۷،۱۷۹: ۲).
۲-۶-۳-۱ مزیتهای سودسهمی
۲-۶-۳-۱- الف مزیتهای سود سهمی برای سهامداران
-
- مزیت مالیاتی: یکی از مزیت های سود سهمی برای سهامداران را می توان با توجه به صرفهجویی مالیاتی بیان نمود. وقتی سهامداری سود تقسیمی از شرکت دریافت میکند، این به عنوان درآمد عادی اش تلقی می شود و با نرخ مالیات بر درآمد عادی، مالیات از آن اخذ میگردد. اما دریافت سود سهمی به وسیله سهامدار همانند درآمد مشمول مالیات نمی باشد. توضیح بیشتر اینکه، سهامدار می تواند سهام جدیدی را که به صورت سهمی دریافت میکند بفروشد و نیازهای خود را برآورده نماید و مالیات بر منفعت سرمایه بپردازد، که معمولا کمتر از مالیات بر سود تقسیمی میباشد. سهامدار میتواند تعدادی از سهام اصلی اش را بفروشد تا منفعت سرمایه کسب نماید. مبالغی را که از طریق فروش سود سهمی دریافت میکنند به عنوان منفعت سرمایه تلقی می شود و اصل سرمایه تلقی نمی شود.
-
- نشانهای از سودهای آتی بیشتر: انتشار سود سهمی به طور عادی توسط سهامداران به عنوان نشانهای از سودآوری بالاتر تفسیر می شود. وقتی سودهای شرکت افزایش نمی یابد و سود سهمی اعلام می کند، شرکت توهم سود را در نتیجه سهام اضافی پرداخت شده تجزیه خواهد کرد. چون توهم سود مطلوب نیست سهام جایزه معمولاً توسط مدیران تنها زمانی اعلام می شود که انتظار افزایش سود جهت جبران سهام اضافی پرداخت شده را دارند. بنابرین، سود سهمی ممکن است اطلاعاتی را منتقل کند که بر ارزش سهام تأثیر مطلوبی داشته باشد. اما باید متذکر شد که تأثیر آن بر ارزش سهام شرکت ناشی از انتظار رشد میباشد نه سود سهمی که به آسانی اطلاعاتی را منتقل میکند.
-
- سود تقسیمی آتی ممکن است افزایش یابد: اگر شرکتی سیاست پرداخت سود تقسیمی ثابت را برای هر سهم دنبال کند و آن را بعد از اعلام سود سهمی ادامه دهد، کل سود تقسیمی نقدی سهامداران در آینده افزایش مییابد. برای مثال، شرکتی ممکن است یک ریال سود تقسیمی و یک دهم سود سهمی به هر سهامدار پرداخت کند. اگر سهامداری در اصل ۱۰۰ سهم داشته باشد ۱۰ درصد سود سهی دریافت میکند. کل سود تقسیمی او در آینده ۱۱۰ ریال (۱۱۰×۱) بجای ۱۰۰ ریال در گذشته خواهد بود. افزایش در سود تقسیمی نقدی تأثیر مطلوبی ممکن است بر ارزش سهام داشته باشد. با وجود این، این نکته باید درک شود که سود سهمی در اصل هیچ اثری بر ارزش هم ندارد.
- ارزش روان شناختی: اعلام سود سهمی ممکن است اثر روان شناختی مطلوبی بر سهامداران بگذارد. دریافت سود سهمی این شانس را به سهامداران میدهد تا سهام را بفروشند و بدون اینکه به اصل سرمایه گذاری خود آسیبی بزنند منفعت سرمایه کسب نمایند. آن ها همچنین آن را با رونق شرکت ارتباط می دهند. به همین دلیل جنبههای مثبت سود سهمی، معمولاً توسط بازار مثبت تلقی می شود. فروش سهامی که از طریق سود سهمی کسب شد توزیع شرکت را گسترش میدهد. این کار منافع بازار در سهام شرکت را افزایش میدهد، بنابرین قیمت بازار افزایش مییابد.
۲-۶-۳-۱- ب مزیتهای سود سهمی برای شرکت
-
- حفظ نقدینگی: اعلام سود سهمی به شرکت اجازه میدهد تا بدون استفاده از نقدینگی شرکت که ممکن است جهت تأمین مالی فرصتهای سرمایه گذاری سودآور نیاز باشد، سود تقسیمی اعلام کند. بنابرین شرکت قادر خواهد بود تا سود را انباشته نماید و همزمان خواسته های سهامداران جهت دریافت سود تقسیمی را برآورده نماید. این دو هدف اغلب متعارض هستند. استفاده از سود سهمی مصالحهای است که مدیران را قادر میسازد تا هر دو هدف سیاست سود تقسیمی را برآورده سازند. شرکت میتواند بدون اعلام انتشار سود سهمی ، سود را ذخیره نماید. اما دریافت سود سهمی از نظر روانی سهامداران را راضی نگه میدارد. همچنین کل سود تقسیمی نقدی در آینده وقتی که سود تقسیمی هر سهم یکسان بماند میتواند افزایش یابد.
-
- وسیلهای جهت پرداخت سود تقسیمی در شرایط سخت مالی و محدودیت های اوراق قرضه: در بعضی از موقعیت ها حتی اگر قصد شرکت ذخیره کردن سود نباشد، سود سهمی تنها وسیله پرداخت سود تقسیمی و برآوردن خواسته های سهامداران میباشد. وقتی شرکتی با موقعیت نقدینگی سختی روبرو می شود، تنها راه جایگزین سود تقسیمی نقدی انتشار سود سهمی میباشد. اعلام سود سهمی تحت چنین موقعیتی نباید به معنی سودآوری شرکت تلقی شود، بلکه به معنی مشکلات مالی است. همچنین هنگامی که محدودیتهایی جهت پرداخت سود تقسیمی نقدی تحت قراردادهای وام اعمال می شود، ضروری است. بنابرین تحت موقعیتهای سخت مالی یا محدودیت های اوراق قرضه و وام، سود سهمی وسیله ای جهت حفظ اعتبار سهامداران به شرکت میباشد.
- قیمت جذابتر سهام شرکت: گاهی اوقات قصد شرکت از انتشار سهام جایزه کاهش قیمت بازار سهم و جذاب نمودن آن برای سرمایه گذاران میباشد. اگر قیمت بازار سهم شرکت خیلی بالا باشد، ممکن است توسط سرمایه گذاران کوچک خریداری نشود. اگر قیمت بتواند در یک دامنه مطلوبی کاهش یابد، قابلیت خرید و فروش خواهد یافت. بنابرین، سود سهمی به عنوان وسیله ای جهت نگهداری قیمت بازار در یک دامنه معاملاتی مطلوب میباشد.