مدل ارائه خدمات گسترده به مصرف کنندگان و سازمان‌های خصوصی
ارائه خدمات به افراد و خانواده‌ها

برخی از خدماتی که تحت این مدل کسب‏وکارهای خانگی می‏توان ارائه نمود عبارتند از: نظافت و نگهداری ادارات، دفترداری سازمان‌ها، خدمات امنیتی و نظارتی و نیز سایر خدمات مرتبط.
برخی از خدماتی که می‏توان در این حوزه به افراد و خانواده‌ها ارائه نمود عبارتند از: انجام تعمیرات جزئی منازل، نگهداری از اعضای سالمند خانواده، تدریس و غیره.

۲-۳-۲- چالش‌ها و موانع توسعه مشاغل خانگی
رودگرنژاد و کیاکجوری به ارائه مدلی مفهومی از چالش­ها و موانع توسعه کسب‏وکار خانگی به شکل زیر می‏پردازند (رودگرنژاد و کیا کجوری،۱۳۸۹: ۴).
شکل شماره ۲-۱- موانع توسعه مشاغل خانگی (رودگرنژاد و کیا کجوری،۱۳۸۹: ۴)
۲-۳-۳- کسب‏وکار خانگی در ایران
کسب‏وکارهای خانگی در ایران سابقه­ای دیرینه دارد. بسیاری از صنایع دستی که امروزه هم وجود دارند، در منازل و محل سکونت افراد تولید می­شده ­اند (احمدی و دیگران، ۱۳۸۷: ۴). طبق تحقیقات انجام گرفته در مورد پتانسیل بازار کسب‏وکار خانگی در آفریقا و خاورمیانه در سال ۲۰۰۹، کشور ایران رتبه‌ی ششم (با سهم ۷٫۱۹ درصد در آفریقا و خاورمیانه) پس از کشورهای ترکیه، عربستان صعودی، آفریقای جنوبی، پاکستان و مصر کسب نموده است. همچنین شهر شیراز با رتبه­ی ۴۰۸ بین شهرهای جهان و رتبه‌ی ۵ بین شهرهای ایران (پس از شهرهای تهران، مشهد، اصفهان و تبریز) ۶٫۱۱ درصد از سهم مشاغل خانگی کل کشور و ۰٫۰۴ درصد از سهم کسب‏وکار خانگی جهان را به خود اختصاص داده است (پارکر^[۲۵]، ۲۰۰۹: ۳۶). اقتصاد ایران دارای ظرفیت فراوانی برای گسترش کسب‌وکار خانگی می‌باشد. همچنین برای جوانان، مشاغل خانگی نقطه شروع مناسبی برای راه‏اندازی کسب‏وکار شخصی است، زیرا راه‏اندازی آن در مقایسه با دیگر انواع کسب‏وکار آسان و کم هزینه می‏باشد (انتظاریان و طهماسبی، ۱۳۸۹: ۸۴).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

برنامه­ ریزی برای ارتقای آموزش علمی و تخصصی این­گونه مشاغل و زمینه­سازی برای دسترسی سریع­تر به بازار فروش و از همه مهم­تر تنظیم بازار برای اقتصادی شدن این قبیل فعالیت‏ها موجب شده است کارکرد اقتصادی این مشاغل همتراز سایر فعالیت‏های مهم اقتصادی باشد (انتظاریان و طهماسبی، ۱۳۸۹: ۸۴). اگر بخواهیم مشاغل خانگی را به صورت پایدار و در تراز جهانی و برای صادرات در نظر بگیریم، نیازمند مجموعه ­ای از عوامل هستیم که علل اصلی موفقیت کشورهای دیگر در این زمینه تلقی می‏شود و از جمله آن­ها؛ به‌کارگیری سیاست­های تشویقی و حمایتی از صنایع کوچک به خصوص تولیدات خانگی و بهره­ گیری از آخرین پدیده ­های فناوری، اتخاذ راهکارها و راهبردهای توسعه صادرات تولیدات خانگی، سیاست­های حمایت در بازاریابی، بازارشناسی و تبلیغات در سطح جهانی، توسعه همه جانبه توانمندی‌های فنی و تکنولوژیکی نیروهای فنی شاغل در منازل، تشویق و ترغیب کارکنان خانگی به استفاده از نوآوری و خلاقیت­های تولید محصولات ویژه و منحصر بفرد و یا افزایش چشمگیر کیفیت تولیدات، تأمین نیازهای مالی و اعتباری از طریق تعدیل سیاست‏های پولی و مالی برای تأمین نیازهای مالی و امثال آن در امر تولیدات خانگی و بازنگری در مورد سیاست‏های مالیاتی، محدودیت‏های بازرگانی، صادراتی و قوانین حقوقی از عوامل مهم و قابل توجه برای دستیابی به موفقیت در اجرای مشاغل خانگی به شمار می­رود (رودگرنژاد و کیا کجوری،۱۳۸۹: ۷).
۲-۴- تحقیقات خارجی
– هلمز و دیگران^[۲۶] (۱۹۹۷)، در مقاله ای به بررسی مباحث جنسیت در عملیات و آموزش کسب‏وکار خانگی می‌پردازد. نمونه‌ی آماری این تحقیق ۲۲۸ نفر از صاحبان کسب‏وکار خانگی کشور استرالیا می‏باشد. نتایج نشان می‌دهد که تفاوت‌های جنسیتی به طور معناداری با عملیات کسب‏وکار خانگی مثل دلایل راه‏اندازی کسب‏وکار خانگی، شیوه‌ی زندگی و سن صاحب کسب‏وکار و کمک‌های کسب‏وکار مرتبط می‏باشد. همچنین مطالعات نشان داد که بعضی از مباحث آموزشی به طور معناداری با نوع آموزش ترجیحی متفاوت می‏باشد و درصد بالایی از مردانی که عمدتاً کسب‏وکار خانگی خود را شروع نموده‌اند پس از بازنشستگی آن‏ها بوده است. در این مطالعه مهم‌ترین دلیل زنان برای شروع کسب‏وکار خانگی در پاسخگویی به عوامل خانوادگی مثل داشتن فرزند، گذراندن وقت بیشتر با فرزندان می‏باشد. در این پژوهش پیشنهاد شده است که داشتن فرزند در خانه بر صاحبان کسب‏وکار خانگی زن در سطوح مختلف تأثیر گذار است و ممکن است که باعث احساس انزوای اجتماعی بیشتر گردد زیرا آن‏ها با حضور فرزندان احساس محدودیت بیشتری می‏ نمایند.
– مطالعه لاسکاکو و اسمیت-هانتر (۲۰۰۴)، به مقایسه‌ی زنان مشغول در کسب‏وکار خانگی با همتایانشان، که کسب‏وکار خود را در بیرون از خانه انجام می‏دهند، می‌پردازد. داده‏های این پژوهش از «پروژه های کسب‏وکار کوچک شمال ایالت نیویورک^[۲۷]» به دست آمده است که پاسخگویان به صورت تصادفی از لیست کسب‏وکار کوچک انتخاب شده‌اند. تعداد نمونه این پژوهش ۳۲۳ از زنانی می‌باشند که ۹۴ نفر از آن‏ها صاحب کسب‏وکار خانگی و ۲۲۹ نفر صاحب کسب‏وکار در مکان‌های دیگر هستند. نتایج نشان می‏دهد که زنانی که صاحب کسب‏وکار خانگی هستند در مقایسه با همکارانشان کمتر دچار تعارضات خانوادگی می‌شوند و در عین حال کسب‏وکار آن‏ها موفقیت اقتصادی کمتری نسبت به همتایانشان، که دارای کسب‏وکار خانگی نیستند، دارند.
– لی و جونز^[۲۸] (۲۰۰۸)، به بررسی شبکه‏ها، ارتباطات و یادگیری در طول راه‏اندازی کسب‏وکار (خلق سرمایه‏ی اجتماعی شناختی) می‌پردازند. این پژوهش مقایسه­ ای، ویژگی‏های سرمایه‏ی اجتماعی کسب‏وکارهای نوپا که از طریق ارتباطات حضوری و الکترونیکی ایجاد شده است را مورد بررسی قرار می‏دهد. کارآفرینان نوپا در این مطالعه به دو گروه کارآفرینان با تحصیلات رسمی و کارآفرینان آموزش دیده تقسیم شده است. روش جمع آوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختار یافته می‏باشد. یافته های کیفی و کمی وجود رابطه­ قوی بین دو گروه فوق را در ارتباطات حضوری نشان داد. همچنین یافته­ ها بیانگر تفاوت­های معناداری بین توانایی دو گروه کارآفرین برای بهره­مندی از ارتباطات الکترونیکی می‏باشد؛ کارآفرینان آموزشی که دارای تحصیلات رسمی پایینی می­باشند از ایمیل به طور ناخواسته استفاده می­نمایند و قادر به دسترسی به منابع شبیه گروه کارآفرین دارای تحصیلات رسمی نیستند. نتایج نشان می‏دهد که کارآفرینان آموزشی کمتر قادر به خلق سرمایه‏ی اجتماعی شناختی الکترونیکی هستند و بنابراین یادگیری و توانایی کسب پشتیبان کسب‏وکار که شامل حمایت احساسی، اطلاعاتی، مشورتی، تجهیزات و معارفه می‏باشد، در این گروه محدود می‏گردد.
– واشینگتن^[۲۹] (۲۰۰۸)، در رساله‌ی خود به بررسی خصوصیات کارآفرینان زن موفق در مشاغل خانگی می‌پردازد. این پژوهش با بهره گرفتن از مصاحبه با ۲۰ نفر زنان شاغل کسب‏وکار خانگی (۱۶ نفر کارآفرین خانگی موفق و ۴ نفر کارآفرین ناموفق) ضمن تحلیل انگیزه های این افراد در ایجاد این نوع از کسب‏وکار، به بیان خصوصیات مورد نیاز به منظور موفقیت در کارآفرینی خانگی زنان می‌پردازد. با توجه به این پژوهش از انگیزه های ایجاد کسب‏وکار خانگی می‏توان به انعطاف، تحسین دیگران، رئیس خود بودن، مراقبت از فرزندان، آزادی، سودآوری و خلاقیت نام برد.
– والکر و همکاران (۲۰۰۸)، در مقاله ای به بررسی کسب‏وکار خانگی به عنوان راه حلی برای حل تعارضات نقش زنان و تعادل بین نقش‌های کار و خانواده می‌پردازد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده است و تعداد نمونه ۶۲۶ نفر از صاحبان کسب‏وکار خانگی در غرب استرالیا می‌باشند. اطلاعات جمع آوری شده در مورد خصوصیات کسب‏وکار و به خصوص موضوعات مشاغل خانگی مثل دلایل ترجیح دادن یک کسب‏وکار خانگی، مدیریت و برنامه­ ریزی، تسهیل رشد و موانع می‏باشد. یافته­های این پژوهش نشان می‏دهد که عاملی که باعث جذب شدن به راه‏اندازی کسب‏وکار خانگی شده است، عمدتاً انعطاف در شیوه‌ی زندگی و توانایی در تعادل بین کار و خانواده می‏باشد. اما این فواید برای زنان نسبت به مردان چشمگیرتر می‏باشد. جنسیت فی نفسه یک عامل تعیین کننده در علت شروع یک کسب‏وکار خانگی نیست. عامل تعیین کننده مهم‌تر موضوع وابستگی می‏باشد. از نتایج این مطالعه این است که خود اشتغالی، به خصوص از طریق کسب‏وکار خانگی، می‏تواند بعضی از نیازهای زنان برای تعادل کار و خانواده را حل نماید. اگرچه این عامل نمی‏تواند یک راه حل مناسب برای همه زنان، به خصوص کسانی که به دنبال پاداش‌های حرفه ای و مالی بالایی هستند، باشد.
– تاگارت^[۳۰] (۲۰۰۹)، در رساله دکتری خود به بررسی شبکه‏ها (رسمی و غیررسمی) و اجزای وابسته اعتماد، مشارکت و عمل متقابل بر مشاغل خانگی در کشور استرالیا می‌پردازد. نمونه تحقیق در حدود ۳۵۰ نفر از صاحبان مشاغل خانگی استرالیا بوده است. نتایج تحقیقات نشان می‏دهد که شبکه‏های غیررسمی منابع حیاتی اطلاعات می‌باشند که می‌توانند بر بهبود اجزای وابسته اعتماد، مشارکت و عمل متقابل تأثیر گذار باشد. همچنین این تحقیق به این نتیجه دست یافت که در حالی که تجارب منفی مشاغل خانگی وجود دارد، شاغلان خانگی باسابقه تر به طور مثبتی در شبکه‏های رسمی به امید به دست آوردن سود بیشتر مشارکت می‏کنند.
– پژوهش تامپسون و همکاران^[۳۱] (۲۰۰۹)، به بررسی ویژگی‏های کارآفرینان خانگی انگلستان می ­پردازد. این مطالعه خصوصیات زنان خود اشتغالی که کسب‏وکارشان را از خانه شروع کرده ­اند، مورد بررسی قرار می‏دهد. اطلاعات این پژوهش از تحقیقات «دیدبان کارآفرینی جهانی^[۳۲]» انگلستان از سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ به دست آمده است که تعداد آن‏ها ۶۲۱۷۳ بزرگسال ۱۸-۴۶ سال می‏باشد و با مصاحبه‌ی تلفنی مورد بررسی قرار گرفته‏اند. نمونه این پژوهش ۱۰۱۲ نفر از زنان صاحب کسب‏وکار می‏باشد که ۶۴۵ نفر صاحب کسب‏وکار خانگی و ۳۵۸ نفر فاقد کسب‏وکار خانگی می‌باشند. نتایج این مطالعه نشان می‏دهد که تعداد زیادی از زنانی که سطح پایینی از منابع کارآفرینی را دارا می‌باشند راغب به راه‏اندازی کسب‏وکار خانگی می‌باشند. همچنین از یافته های این پژوهش می‏توان به این نکته اشاره نمود که احتمال بیشتری دارد که صاحبان کسب‏وکار خانگی خواهان ایجاد کسب‏وکار نیمه وقت باشند.
– چانگ و همکاران^[۳۳] (۲۰۰۹)، با بهره گرفتن از دیدگاه منبع محور، سرمایه‏ی اجتماعی و تئوری‌های شبکه، یک مدل را توسعه داده‌اند که چگونگی تأثیرگذاری سرمایه‏ی اجتماعی خانوادگی، به علاوه، سرمایه‏ی دانشی کارآفرینان و سرمایه‏ی اجتماعی بیرونی بر پروسه‌ی سرمایه گذاری مورد بررسی قرار می‌دهد. مدل با نمونه ای با تعداد ۸۵ نفر از کارآفرینان نوپای اسپانیایی آزمایش شده است. نتایج نشان می‏دهد که سرمایه‏ی اجتماعی خانوادگی، که به عنوان حمایت خانوادگی اندازه گیری شده است، منجر به آمادگی سرمایه گذاری و تصمیمات راه‏اندازی می‏گردد و دارای تأثیر مستقیم و غیر مستقیم بر سرمایه گذاری می‏باشد.
– رادرگویس و سانتو^[۳۴] (۲۰۰۹)، تفاوت‌های جنسیتی در پروسه­ی ایجاد کسب‏وکار را بررسی می­نمایند. همچنین به تحلیل سرمایه‏ی اجتماعی شناختی و ساختاری تأثیر گذار بر رفتارهای ترویج کننده و نوع بنگاهی که توسط کارآفرینان ایجاد می‏شود، می‌پردازند. بدین منظور در ابتدا یک چارچوب تئوریکی توسعه می‏دهند و سپس تحلیل تجربی از نمونه ای از زنان کارآفرین نوپا در جنوب اسپانیا انجام می‏دهند. ابزار جمع­آوری اطلاعات پرسشنامه می‏باشد. روش نمونه گیری گلوله­ی برفی می‏باشد و حجم نمونه‏‎ی مورد بررسی ۴۸ نفر می‌باشد که ۲۷ نفر از آنان زن و ۲۱ نفر مرد هستند. نتایج این پژوهش نشان می‏دهد که اغلب رفتارهای ترویج کننده­ کارآفرینی مهم، چون ایده­های کسب‏وکار برای شرح یک برنامه کسب‏وکار یا خلق یک شبکه‌ی اجتماعی بیشتر توسط مردان کارآفرین و کمتر توسط زنان کارآفرین توسعه یافته­اند. همچنین نتایج نشان داد که انگیزه های زنان کارآفرین برای راه‏اندازی کسب‏وکار بیشتر تحت تأثیر شیوه ­های تبعیض آمیز بازار کار نسبت به انگیزه های درونی مثل نیاز به استقلال می‏باشد.
– کاتیلا^[۳۵] و اوستن^[۳۶] (۲۰۱۱)، در پژوهشی به بررسی نقش سرمایه اجتماعی در راه‏اندازی فرایند کسب‏وکار رستوران‌های چینی و ترکیه­ای در فنلاند می­پردازند. این مطالعه بر نقش سرمایه‏ی اجتماعی در راه‏اندازی کسب‏وکار رستوران تاکید می‏کند و چگونگی تفاوت بین این دو گروه در دسترسی به پیوند و ارتباط سرمایه‏ی اجتماعی را توضیح می‏دهد. در این پژوهش روش جمع آوری اطلاعات مصاحبه می‏باشد که در مجموع، ۲۱ مصاحبه با صاحبان کسب‏وکار (۱۲ رستوران دار چینی و ۱۱ رستوران دار ترکیه­ای) انجام گرفته است. این مطالعه نشان می‏دهد که کارآفرینان برای دوام کسب‏وکار خود نیازمند استفاده از سرمایه‏ی اجتماعی می­باشند و تاکید می‏کند که تفاوت در فعالیت‏های کسب‏وکار دو گروه مطالعه می‏تواند با تفاوت در دسترسی به انواع متفاوت سرمایه اجتماعی توجیه گردد. برخلاف تشابهات عمومی بین گروه­ ها، با دقت در پروسه­های راه‏اندازی و فعالیت‏های کسب‏وکار در می­یابیم که الگوها و پروسه­ها با الگوهای ورودی به فنلاند یعنی این که کسی که وارد فنلاند می‏شود چرا و چگونه وارد این کشور شده است، مرتبط می‏باشد.
۲-۵- تحقیقات داخلی
– مظلوم خراسانی و اصغرپور ماسوله (۱۳۸۴)، به سنجش سرمایه‏ی اجتماعی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد و عوامل موثر بر میزان آن می_­پردازند. در این پژوهش سرمایه‏ی اجتماعی، کمیت و کیفیت روابط اجتماعی فرد در محل زندگی است که سه بعد مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی و انسجام اجتماعی برای آن در نظر گرفته شده است و این سه بعد هرکدام در چهار نوع رابطه_­ی اجتماعی شامل روابط فرهنگی، روابط اجتماعی، روابط سیاسی و روابط اقتصادی سنجیده شده است. روش مورد استفاده در این مطالعه، پیمایش و ابزار مورد استفاده برای جمع آوری داده ­ها، پرسشنامه ساخته شده توسط پژوهشگر بوده است. جامعه­ آماری دانشگاه علوم پزشکی مشهد با حجم ۵۳۸۳ بوده است. نمونه گیری به روش طبقه بندی شده سیستماتیک انجام شده که طبقات، دانشکده محل تحصیل و جنس دانشجویان می‏باشد و تعداد نمونه به دست آمده ۲۲۴ نفر می‏باشد. در این پژوهش میزان سرمایه‏ی اجتماعی دانشجویان در منطقه محل سکونت دائم آن‏ها در یک طیف ۵ قسمتی، ۲٫۶۶ و میزان سرمایه‏ی اجتماعی دانشجویان در دانشگاه، در همین طیف ۳ به دست آمده است. در بررسی عوامل موثر در تحلیل چند متغیری، مهم­ترین عوامل موثر مثبت به ترتیب اهمیت شامل میزان سرمایه فرهنگی فرد، میزان امنیت در محله، میزان شبکه‏های اجتماعی در محله، متأهل بودن فرد و وضعیت اقتصادی هم محله ای ها می­باشند. در این تحلیل خود پنداره فرد با میزان سرمایه‏ی اجتماعی وی در محل، دارای رابطه معنی­دار منفی می‌باشد.
– احمدی فیروزجائی و دیگران (۱۳۸۵) به مقایسه سرمایه‌ی اجتماعی کشاورزان عضو و غیر عضو تعاونی‌های تولید روستایی می‌پردازد. مدل پژوهشی مورد استفاده، مدل پاتنام می‏باشد که سرمایه‌ی اجتماعی را به ۲ شکل درون گروهی و برون گروهی می‌سنجد. در این تحقیق مؤلفه های سرمایه‌ی اجتماعی درون گروهی شامل اعتماد بین شخصی، تعاون اجتماعی، تعامل اجتماعی، تضاد اجتماعی، شبکه­ روابط غیررسمی و میزان مبادله­ اطلاعات با اعضای نظام اجتماعی می‌باشند. همچنین مؤلفه های سرمایه‌ی اجتماعی بین گروهی شامل اعتماد به غریبه‌ها، اعتماد به نهادها، مشارکت اجتماعی، شبکه­ روابط رسمی و مبادله­ اطلاعات با خارج از نظام اجتماعی هستند. این پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی می‏باشد که به روش پیمایشی انجام گرفته است و جامعه آماری ۵۷۴۶ بهره بردار کشاورز بوده‌اند که نمونه ای به حجم ۳۶۲ نفر با بهره گرفتن از فرمول کریسی و مورگان مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های این تحقیق نشان می‏دهد که اختلاف معناداری بین دو گروه (عضو و غیر عضو تعاونی تولید) از نظر مقدار مؤلفه های سرمایه‌ی اجتماعی درون گروهی و سرمایه‌ی اجتماعی درون گروهی کل به دست نیامد؛ لذا می‏توان گفت که این دو گروه تنها از نظر بعد سرمایه‌ی اجتماعی بین گروهی با هم تفاوت دارند. بنابراین ۴ عامل مبادله­ اطلاعات با خارج از نظام اجتماعی، اعتماد به نهادها، شبکه­ روابط رسمی و میزان آگاهی به ترتیب به عنوان مهم‌ترین فاکتورهای متمایز کننده دو گروه (عضو و غیر عضو تعاونی تولید) می‌باشند؛ به طوری که اعضای تعاونی تولید نسبت به غیر اعضا از نظر دارا بودن این مؤلفه‌ها در سطح بالاتری قرار دارند.
– ایمانی جاجرمی و فیروزآبادی (۱۳۸۵)، در پژوهشی به بررسی تأثیر سرمایه‏ی اجتماعی بر توسعه اقتصادی-اجتماعی در کلان شهر تهران می‌پردازند. عناصر مفهومی سرمایه‏ی اجتماعی به‌کاربرده شده در این پژوهش شامل آگاهی، اعتماد عمومی، اعتماد نهادی، مشارکت رسمی، مشارکت غیررسمی خیریه­ای، مشارکت غیررسمی همیارانه و مشارکت‌های غیررسمی مذهبی می‏باشد. برای سنجش میزان توسعه‌یافتگی اقتصادی – اجتماعی در این مطالعه از شاخص‌های پنج‌گانه‌ی نرخ اشتغال، هزینه­ ناخالص خانوار، اشتغال زنان، نسبت شاغلین به کل و نرخ رشد خانوار استفاده شده است. جامعه­ آماری این پژوهش جمعیت شانزده سال به بالای مناطق تهران می‏باشد که با نمونه گیری خوشه ای متناسب با حجم ۱۷۵۹ نفر در سطح مناطق بیست و دوگانه‌ی شهر تهران انتخاب گردیده‌اند. نتایج این پژوهش نشان می‏دهد که سرمایه‏ی اجتماعی مناطق، رابطه‌ی مثبتی با توسعه‌ی مناطق شهری در تهران دارد و مناطق توسعه یافته تر از میزان بیشتری از اعتماد عمومی، آگاهی، مشارکت رسمی و مشارکت غیررسمی همیارانه برخوردارند و به گونه‌ی معناداری مشارکت غیر مذهبی کمتری دارند و اعتماد نهادی و مشارکت غیررسمی خیریه ای، در همه‌ی مناطق به صورت یکسان بوده و تفاوت معناداری ندارد.
– قاسمی و دیگران (۱۳۸۵) در مقاله­ای به بررسی سرمایه‏ی اجتماعی در شهرستان­های استان اصفهان و رتبه ­بندی آن‏ها پرداختند. این مطالعه به صورت پیمایشی بوده و شاخص سازی سرمایه‏ی اجتماعی، مفهوم سازی و عملیاتی کردن سرمایه‏ی اجتماعی با توجه به تعریف ارائه شده توسط پاتنام به انجام رسیده است. جامعه­ این مطالعه شهروندان شهرستان‌های استان اصفهان می_­باشند و حجم نمونه‏‎ی مورد بررسی ۴۷۳۹ نفر از شهروندانی هستند که به صورت سهمیه­ای متناسب با سن و جنس انتخاب شده‏اند. یافته­های پژوهش نشان می‏دهد که در میان شهرهای استان اصفهان شهر اصفهان به عنوان مرکز استان همراه با خمینی شهر از پایین‌ترین سطح سرمایه‏ی اجتماعی برخوردار بوده‌اند. همچنین نتایج این مطالعه بیانگر این است که شاخص­ های سرمایه‏ی اجتماعی که از وضعیت مناسب­تری برخوردارند، آن­هایی هستند که بیشتر با وجوه سنتی جامعه (اعتماد به خانواده، مشارکت در امور مذهبی و سایر اشکال مشارکت اجتماعی) در ارتباطند و شاخص­ هایی که با زندگی مدرن رابطه­ بیشتری دارند (اعتماد به غریبه‌ها، الگوهای مختلف مشارکت مدنی) در وضعیت نامطلوب­تری قرار دارند.
– غلامی و احمدپور داریانی (۱۳۸۶) در پژوهشی به بررسی عوامل موثر بر راه‏اندازی کسب‏وکار خانگی به عنوان نوعی کارآفرینی در سطح خانواده در حوزه شهر تهران با بهره گرفتن از ۳ معیار شخصیتی و رفتاری (شامل خلاقیت و نوآوری، ریسک، اعتماد به نفس و غیره)، فرهنگی و اجتماعی (دستیابی به وجهه و اعتبار، کسب مهارت و علم، مشهور شدن و غیره) و دولتی (حمایت حقوقی و معنوی، فرهنگ سازی و ترویج روحیه کارآفرینی، حمایت مشاوره ای و خدماتی و غیره) می‌پردازد. حجم نمونه‏‎ی مورد بررسی ۱۲۰ نفر از صاحبان کسب‏وکار خانگی شهر تهران می‏باشد و نحوه­­ نمونه گیری به طور تصادفی بوده است. نتایج تحقیقات ایشان نشان می‏دهد که بین عوامل شخصیتی و رفتاری، فرهنگی و اجتماعی و دولتی حاکم بر شهر تهران و راه‏اندازی کسب‏وکار خانگی رابطه معناداری و جود دارد و همچنین عوامل شخصیتی و رفتاری نسبت به عوامل دیگر از اهمیت بالاتری در راه‏اندازی کسب‏وکار خانگی برخوردار می‏باشد.
– نتایج تحقیقات احمدی، باغبان و فاتحی زاده (۱۳۸۷) ضمن ارائه تعاریفی از کسب‏وکارهای خانگی و مزایا و ضرورت‌های آن در جامعه و نحوه راه‏اندازی آن، بیان می کند که کسب‏وکارهای خانگی در کاهش افسردگی و اختلالات روانی زنان از طریق پر کردن اوقات بیکاری آنان، کاهش اختلافات زناشویی و بروز آسیب‌های اجتماعی ناشی از بیکاری، موثر می‏باشد. همچنین این نوع کسب‏وکار می‏تواند منبعی درآمدزا برای بسیاری از زنان خود سرپرست، بی سرپرست و زنانی که به علت فقر در معرض آسیب­های اجتماعی هستند، باشد.
– مرشدی و شیری (۱۳۸۷)، به مقایسه­ سرمایه‌ی اجتماعی دانشجویان دانشگاه تهران (گروه کنترل) و اعضای کانون فرهنگی و هنری دانشگاهیان شهر تهران می­پردازند. در این مطالعه به منظور سنجش سرمایه‌ی اجتماعی از چارچوب پاتنام استفاده شده است و شبکه‌ی روابط، اعتماد و همیاری مؤلفه‌های اصلی سرمایه‌ی اجتماعی را تشکیل می‏دهند. به منظور سنجش دقیق­تر سرمایه‌ی اجتماعی دانشجویان، سرمایه‌ی اجتماعی به دو شاخه درون دانشگاهی و برون دانشگاهی تقسیم شده است. روش تحقیق این پژوهش مشاهده همراه با مشارکت و پیمایش بوده که با بهره گرفتن از تکنیک پرسشنامه به اجرا درآمده است. نتایج این پژوهش نشان می‏دهد در حالی که سرمایه‌ی اجتماعی دانشگاه تهران (گروه کنترل) و فعالین کانون‌های فرهنگی و هنری از حد متوسط تجاوز نمی‏کند اما سرمایه‌ی اجتماعی اعضای کانون فرهنگی و هنری بیشتر از سرمایه‌ی اجتماعی دانشجویان دانشگاه تهران می‏باشد. نتایج این تحقیق همچنین بیانگر تأثیر مستقیم سرمایه‌ی اجتماعی بر تقویت رفتارهای مدنی و کاهش رفتارهای اجتماعی می‏باشد.
– امینی نژاد و همکاران (۱۳۸۹)، در مقاله ای به بررسی سرمایه‏ی اجتماعی کارآفرینان نوپا و تأمین مالی غیررسمی می­پردازند. این مطالعه نقش سرمایه‌ی اجتماعی در تأمین مالی از منابع مالی غیررسمی را مورد بررسی قرار می‌دهد و سرمایه اجتماعی در این پژوهش به وسیله­ چهار بعد شبکه ­های اجتماعی، اعتماد، مهارت­ های اجتماعی و تمایل به همکاری بررسی می‌گردد. این پژوهش پیمایشی و از بعد گردآوری اطلاعات توصیفی بوده و افق زمانی این تحقیق، تک مقطعی می‏باشد. داده های مورد نیاز با بهره گرفتن از پرسش­نامه گردآوری شده و با روش رگرسیون لجستیک تحلیل شده است. جامعه­ آماری این مطالعه کارآفرینانی هستند که به تازگی کسب‌وکارشان را آغاز کرده‌اند (کم‌تر از یک سال) و یا در مرحله_­ی راه اندازی و پیش راه اندازی هستند و حجم نمونه­ مورد مطالعه ۷۷ از کارآفرینان می‌باشد. نتایج تحلیل داده ­های این تحقیق، اثرگذاری شبکه_­های اجتماعی، اعتماد و تمایل به همکاری بر تأمین مالی غیررسمی را تایید و اثرگذاری مهارت‌های اجتماعی بر تأمین مالی غیررسمی را رد می‌کنند. در مجموع یافته‌ها بیان‌گر آن بوده‌اند که هر فردی از سطح سرمایه اجتماعی بالاتری برخوردار باشد، با احتمال بالاتری به منابع مالی غیررسمی دسترسی خواهد داشت.
– خندان (۱۳۸۹)، در پژوهشی مدلی را برای توسعه مشاغل خانگی ارائه می­نماید. در این مطالعه یک مدل جهت اجرای یادگیری مبتنی بر کامپیوتر به صورت ارائه محصول آموزشی بر روی سی دی و تلفیق آن با آموزش مجازی از طریق وب و سپس مدل ثانوی برای اجرای تولید محصولات آموزشی دیجیتال با به‏کارگیری تأمین کنندگان خانگی ارائه می‌شود. مدل نهایی شامل روش­های تأمین، هماهنگی تأمین کنندگان، ثبت سفارشات، مدیریت تولید و محصول و همچنین مدل کامل تضمین کیفیت محصول می­باشد. این مدل به صورت یک مدل کاربردی تهیه شده و به عنوان مدل کسب و کار در شرکت سیماگران برای ارائه محصولات و خدمات یادگیری الکترونیک پیاده سازی و اجرا شده است. تحلیل­های انجام شده توسط تیم توسعه کسب و کار شرکت سیماگران نشان­دهنده آن است که با ایجاد ساز و کارهای مناسب، این مدل قابلیت ایجاد بیش از ۳۰۰ شغل خانگی و ۵۰ شغل در مرکز شرکت دارد. در این پژوهش نشان داده شده است که در صورت تدوین یک مدل مناسب کسب و کار، می‌توان به راحتی از پتانسیل موجود در کشور برای راه اندازی یک کسب و کار موفق با تکیه بر مشاغل خانگی استفاده کرد.
– خنیفر و همکاران (۱۳۸۹)، به بررسی نقش انگیزه­ ها و عوامل جمعیت شناختی در کارآفرینی خانگی می‌پردازند. جامعه­ آماری این پژوهش کلیه­ کارآموزان مرکز فنی و حرفه­ای شهر یزد در طی دوره آموزشی تابستان ۱۳۸۹ به تعداد ۲۵۴ نفر است که فاصله­ی سنی آن‏ها بین ۱۷ تا ۳۵ سال می‏باشد و پرسشنامه بین آن‏ها توزیع گردیده است. نتایج آزمون تحلیل عاملی اکتشافی نشان می‏دهد که پنج عامل انگیزه­ های کارآفرینانه، خانوادگی، کارجویانه، مالی و اعتقادی به ترتیب اولویت در مجموع بیش از ۶۰ درصد این انگیزه­ ها را تبیین می­نماید. همچنین نتایج آزمون مقایسه میانگین­ها در میان جامعه مستقل نشان می‏دهد که بین متغیرهای جنسیت و تأهل با این انگیزه­ ها رابطه وجود دارد. همچنین در حالی که در مورد انگیزه­ های کارآفرینانه، کارجویانه و اعتقادی هیچ تفاوتی میان زنان و مردان و همین طور متأهلین و مجردان به دست نیامد، انگیزه­ های خانوادگی در زنان و متأهلین در مقایسه با مردان و مجردان قوی­تر بوده و بالعکس انگیزه­ های مالی در مردان قوی­تر از زنان می‏باشد.
– کامران و دیگران (۱۳۸۹)، به بررسی مقایسه­ ای سرمایه‏ی اجتماعی بین خانواده­های شاهد و ایثارگر با خانواده­های عادی و عوامل موثر بر آن در استان گلستان می‌پردازند. روش تحقیق این پژوهش از نوع پیمایشی و جامعه­ آماری شامل کلیه اعضای خانواده­های شاهد و ایثارگر و عادی ساکن در نقاط مرکز شهرستان در استان گلستان می‏باشد. نمونه آماری شامل ۳۸۸ نفر می‏باشد که با بهره گرفتن از شیوه­ نمونه گیری چند مرحله­ ای در دو گروه شاهد و ایثارگر و گروه عادی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفته­اند. متغیرهای سن، جنس، تأهل، تحصیلات، شغل، پایگاه اجتماعی- اقتصادی، مصرف رسانه، نوع مذهب و قومیت به عنوان متغیرهای مستقل و شاخص­ های اعتماد، مشارکت، روابط و پیوندهای رسمی و غیررسمی، تعامل اجتماعی فردی و گروهی به عنوان متغیرهای وابسته (سرمایه‏ی اجتماعی) مورد توجه و سنجش قرار گرفته­اند. یافته­های تحقیق نشان می‏دهد که سرمایه‏ی اجتماعی خانواده­های شاهد و ایثارگر بالاتر از خانواده­های عادی می‏باشد و مقایسه ابعاد سرمایه‏ی اجتماعی نشان می‏دهد که عضویت گروهی، مشارکت گروهی، اعتماد عمومی، اعتماد نهادی، تعامل اجتماعی و کنش‌های یاریگرانه در گروه شاهد و ایثارگر بالاتر از گروه عادی می‏باشد. همچنین نتایج تحلیلی این پژوهش نشان می‏دهد که بین سن پاسخگویان گروه شاهد و ایثارگر با سرمایه‏ی اجتماعی همبستگی بالایی دیده می‏شود، اما این همبستگی در میان گروه عادی دیده نمی‏شود. در مورد متغیرهای مصرف رسانه­ای، نوع مذهب، نوع قومیت، پایگاه اقتصادی – اجتماعی و وضعیت شغلی، هیچ گونه تفاوتی در میزان سرمایه‏ی اجتماعی گروه های مورد مطالعه ایجاد ننمود.
– حیدری قشقایی (۱۳۹۰) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود به شناسایی عوامل موثر سرمایه‏ی اجتماعی در راه‏اندازی کسب‏وکار در حوزه­ آموزش می‌پردازد. مدل سرمایه‏ی اجتماعی مورد استفاده در این پژوهش، مدل ناهاپیت و گوشال می‏باشد که شامل ابعاد ارتباطی، ساختاری و رابطه­ای می‏باشد. در این تحقیق پس از مصاحبه با ۸ نفر از خبرگان دانشگاهی، با بهره گرفتن از ابعاد به دست آمده، پرسشنامه ۳۰ سؤالی پنج گزینه­ای طیف لیکرت تهیه گردیده و از ۶۵ نفر از کارشناسان و مدیران در حوزه آموزش که در راه‏اندازی کسب‏وکارها نقش داشتند، نظرسنجی شده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می‏دهد که بین عواملی مانند کد و زبان مشترک، روایات مشترک، اعتماد، هنجارها، التزام، شناسایی، گره­های شبکه سازمان متناسب و پیکره بندی شبکه و راه‏اندازی کسب‏وکارها ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد.
خاوری و خاوری (۱۳۹۰)، در مطالعه­ ای به بررسی تأثیر شاخص­ های سرمایه‏ی اجتماعی بر وضعیت اقتصادی محله در شهر مشهد می‌پردازند. در این پژوهش به منظور بررسی تأثیر سرمایه‏ی اجتماعی بر اقتصاد محله از نظریات تئوریسین­های حوزه سرمایه‏ی اجتماعی و اقتصاد از جمله پاتنام و آدام اسمیت استفاده شده است. داده ­های این پژوهش با بهره گرفتن از پرسشنامه و به روش نمونه گیری تصادفی به دست آمده است. جامعه­ آماری ساکنان محله طلاب مشهد که سابقه سکونت بالای یک سال دارند، است و حجم نمونه­ مورد مطالعه ۳۰۰ نفر می‌باشند. نتایج تحقیقات نشان می‏دهد که شاخص­ های شبکه­ اجتماعی، اعتماد اجتماعی و مشارکت و همین طور سن افراد و نوع اعتقادات دینی شاخص­ های مهم و تأثیر گذار بر نگاه مشارکتی ساکنان در فعالیت‏های اقتصادی اشتراکی می‏باشد. یافته­ ها نشان می‏دهد که هرچه شاخص­ های سرمایه‏ی اجتماعی ارتقاء یابد، وضعیت اقتصادی اشتراکی بین ساکنان افزایش خواهد یافت.
قاسمی و امیری اسفرجانی (۱۳۹۰)، به بررسی تأثیر دین‌داری بر سرمایه اجتماعی درون گروهی شهر اصفهان می‌پردازند. این پژوهش به تبیین نظری و تجربی مدل تحلیلی می ­پردازد که در آن دین‌داری و ابعاد آن در نقش متغیر بیرونی و سطح سرمایه‏ی اجتماعی در نقش متغیر درونی تعریف شده ­اند. چهارچوب نظری پژوهش با بهره گرفتن از نظریات اندیشمندان مختلف چون دورکیم، وبر و پاتنام می‏باشد. ترکیب وزنی متغیرهای آشکار به منظور تعریف سازه های پنهان با بهره گرفتن از تحلیل عاملی تأییدی مرتبه­ی دوم انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری داده ­ها، پرسشنامه دارای اعتبار و قابلیت اعتماد است. جامعه­ آماری تحقیق جمعیت ۱۵ سال به بالای شهر اصفهان، تعداد نمونه ۳۸۴ نفر و روش نمونه گیری سهمیه­ای بر اساس متغیرهای گروه سنی، جنس و منطقه‌ی محل زندگی بوده است. نتیجه­ مطالعه نشان داد که اکثر افراد نمونه به لحاظ سطح دین‌داری و سرمایه‌ی اجتماعی در سطح متوسط و بالا و تنها درصد کمی از آن‌ها در سطح ضعیف قرار داشته‌اند. آزمون فرضیه ­ها نشان داد که دین‌داری به میزان ۱۴/۰ بر سرمایه اجتماعی تأثیر دارد و این تأثیر بر سطح کمتر از ۰۵/۰ معنادار می‏باشد. همچنین از بین ابعاد دین‌داری، بعد اعتقادی بیشترین تأثیر را بر سرمایه‏ی اجتماعی دارد و بعد از آن به ترتیب ابعاد مناسکی، پیامدی و عاطفی بیشترین تأثیر را دارند.
۲-۶- جمع بندی
دانشمندان علوم اجتماعی در پی آنند که بدانند سرمایه‏ی اجتماعی دارای چه ویژگی‏هایی است، چرا که این امر به سیاست گذاران، آژانس‌های توسعه بین‌المللی امکان می‏دهد، سیاست‏ها و برنامه های خود را به گونه‏ای تنظیم کنند که هم بتوانند بین مردم اعتماد ایجاد کنند و هم قوانین و نهادهای اقتصادی را طبق الگوی رشد انسانی و اجتماعی افراد، متحول سازند. کشورهای توسعه نیافته به دلیل کمبود سرمایه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و عدم اجرا یا ضعف و ناکارآمدی برنامه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی از شاخص‌های سطح بالایی برخوردار نیستند (زهرا و راضیه خاوری، ۱۳۹۰: ۲۷۸). ایده­ اصلی سرمایه‏ی اجتماعی این است که خانواده، دوستان، همکاران، دارایی بسیار مهمی را تشکیل می‏دهند که یک فرد می‏تواند در شرایط بحرانی آن‏ها را بکار گیرد، از آن‏ها بهره بگیرد و یا برای منافع مادی استفاده نماید. البته این مسئله برای گروه بیشتر صدق می­ کند. اجتماعاتی که از نعمت مجموعه­ گوناگونی از شبکه‏های اجتماعی و انجمن‌های مدنی برخوردار هستند، در یک وضعیت محکم‌تری در مواجهه با فقر، آسیب پذیری و حل منازعات قرار دارند و بهتر می‌توانند از فرصت‌های جدید بهره ببرند (پاتنام و گاس، ۲۰۰۲: ۹). همچنین برای توسعه مشاغل خانگی ضرورت دارد برنامه­هایی با اهداف و چشم انداز مناسب در دوره های زمانی کوتاه مدت و بلند مدت برای ترویج فرهنگ، اندیشه و روحیه کارآفرینی و مفاهیم وابسته آن نظیر نوآوری، خلاقیت، خودباوری، آینده نگری و غیره طراحی و به اجرا درآید تا از این رهگذر بتوان به پایداری فرایند توسعه مشاغل خانگی در جوامع شهری و روستایی امیدوار بود (یعقوبی فرانی و موحدی،۱۳۸۹: ۲).
با بررسی پیشینه های داخلی و خارجی می­توان به اهمیت سرمایه اجتماعی و مشاغل خانگی پی برد. همچنین با بررسی­های مطالعات پیشین در می‌یابیم که تاکنون پژوهشی به طور مستقیم به بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی در راه‏اندازی کسب‏وکار خانگی نپرداخته است، لذا در این پژوهش با بهره­ گیری از دیدگاه نظری پاتنام به بررسی تأثیر سرمایه‌ی اجتماعی بر راه‏اندازی مشاغل خانگی می‌پردازیم.
۲-۷- چارچوب نظری و مدل مفهومی پژوهش
این پژوهش به بررسی تأثیر سرمایه‌ی اجتماعی بر راه‏اندازی مشاغل خانگی، با بهره گیری از رویکرد پاتنام می‌پردازد. سرمایه‏ی اجتماعی حاصل انباشته شدن منابع بالقوه و یا بالفعلی است که مربوط به مالکیت یک شبکه­ بادوام از روابط کم و بیش نهادینه شده در میان افرادی است که با عضویت در یک گروه به وسیله­ حمایت از سرمایه‏ی جمعی ایجاد می‏شود (بوردیو، ۱۹۸۶: ۲۴۸). سرمایه‏ی اجتماعی کنش اجتماعی نیست بلکه هنجارها و ضمانت­های اعتماد و عمل متقابل در بین شبکه‏های اجتماعی است که مشکلات غیرقابل حل کنش‌های اجتماعی را حل می‏کند (زهرا و راضیه خاوری، ۱۳۹۰: ۲۸۳). سرمایه اجتماعی از دیدگاه پاتنام به ویژگی­های سازمان اجتماعی نظیر شبکه­ ها، هنجارها و اعتماد اشاره دارد که همکاری و هماهنگی برای منافع متقابل را تسهیل می کند (پاتنام، ۱۹۹۹: ۶).بنابراین ابعاد سرمایه‌ی اجتماعی از دیدگاه پاتنام را بدین صورت می‌توان بیان نمود:
۲-۷-۱- اعتماد: