اسید­گالیک (میلی­گرم بر میلی­لیتر)
y=1/103x+085/0
R²=92/0
شکل ۳-۱۲: استاندارد فنل پس از اندازه ­گیری میزان جذب نور توسط اسپکتروفتومتر
۳-۶-۵- محتوی تانن
۳-۶-۵-۱- تهیه و آماده ­سازی نمونه
غلظت تانن با بهره گرفتن از روش Makkar و همکاران (۱۹۹۳) انجام شد. ۱ میلی لیتر از عصاره مورد استفاده برای سنجش فنل را برداشته و به آن ۱ میلی‌لیتر آب مقطر و۱۰۰ میلی گرم پلی­وینیل­پیرولیدون اضافه شد. پس از ورتکس به مدت ۱۵ دقیقه در دمای ۴ درجه قرار داده شد و ۱۰ دقیقه در ۳۰۰۰ دور در دقیقه سانتریفوژ شد. محلول فوقانی برای اندازه‌گیری ترکیبات فنلی غیر تاننی استفاده شد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۶-۵-۲- میزان تانن
جذب نمونه­ها در طول موج نانومتر۷۲۵ به وسیله­ اسپکتروفتومتر خوانده شد. از ­اسید گالیک در غلظت های ۰ تا ۱۰۰ میلی­گرم در میلی­لیتر به عنوان استاندارد استفاده شد. برای رسم نمودار استاندارد ابتدا محلول های استاندارد را مطابق روش کار تهیه شد، باید توجه داشت که در تهیه استاندارد، به جای نمونه گیاه از غلظت­های مختلف ­اسید گالیک استفاده می­ شود. با بهره گرفتن از بلانک (مشابه روش کار تهیه می­ شود، فقط نمونه گیاهی نداریم) عدد مربوط به شاخص دستگاه بر روی عدد صفر تنظیم شد. پس از ۴۰ دقیقه جذب نوری نمونه ها در طول موج ۷۲۵ نانومتر به وسیله اسپکتروفتومتر خوانده شد. معادله خط استاندارد ترکیبات فنلی غیرتاننی با نرم­افزار SPSS تعیین شد (شکل ۳-۱۳). سپس غلظت ترکیبات فنلی غیرتاننی را در نمونه‏های مورد آزمایش محاسبه کرده و در نهایت بر حسب میلی‌گرم بر گرم وزن خشک گیاهان گزارش گردید.
محتوی تانن = ترکیبات فنلی غیر تاننی – فنل کل
(۳-۵)
میزان جذب نوری
y=1/103x+085/9
R²=919/0
اسید­گالیک (میلی­گرم بر میلی­لیتر)
شکل ۳-۱۳: استاندارد ترکیبات فنلی غیرتاننی پس از اندازه ­گیری میزان نشر نور توسط اسپکتروفتومتر
شکل ۳-۱۴: موسیلاژ رسوب کرده در اتانول
۳-۷- اندازه ­گیری میزان موسیلا‍‍ژ
۳-۷-۱- تهیه و آماده ­سازی نمونه
استخراج موسیلاژ به روش پیری قارنایی و همکاران (۱۳۸۸) انجام شد. نمونه گیاهی را در اتانول ۹۶% جوشانده تا از پیگمان­های مزاحم پاک شود. سپس آن را در آون ۶۰ درجه سانتی ­گراد به مدت ۴۸ ساعت قرار داده تا خشک شود. نمونه­ خشک شده را آسیاب (Feller) می­کنیم.
۱۰ گرم از پودر نمونه گیاهی را با ۱۰۰ میلی­لیتر آب مقطر اسیدی شده با اسیدکلریدریک ۲/۰ نرمال (۵/۳=pH) مخلوط کرده و ۱۲ ساعت به وسیله­ شیکر (Edmund Buhler, Swip) به هم می­زنیم. این کار را سه بار متوالی انجام می­دهیم. چهار برابر حجم محلول، اتانول ۹۶% اضافه می­کنیم و به آرامی به هم می­زنیم. محلول را یک شب در دمای ۴ درجه سانتی ­گراد قرار داده تا موسیلا‍ژ آن رسوب نماید. جهت استخراج بیشتر موسیلاژ تفاله­ی حاصل از استخراج سرد را در بن­ماری ۹۶ درجه سانتی‌گراد به مدت ۱۲ ساعت قرار دادیم. سپس مانند روش استخراج سرد عمل کردیم تا تمام موسیلاژ از نمونه­ها استخراج شود.
۳-۷-۲- تعیین وزن موسیلاژ
محلول آب و اتانول را بوسیله پیپت از موسیلاژ رسوب داده شده جدا، سپس خشک و به وسیله ترازوی دیجیتال با دقت ۰۰۰۱/۰ (Andgr-300) توزین شد.
۳-۸- تجزیه و تحلیل داده ­ها
جهت آنالیز داده ­ها و تجزیه واریانس از نرم­افزار SAS، رسم نمودار­های استاندارد و تعیین معادله خط نرم­افزار SPSS و شرح نتایج به­ صورت نمودار نرم­افزار Excel استفاده شد.
فصل چهارم
نتایج و بحث
با افزایش شوری سطح برگ­ها کاهش یافت و روی سطح برگ گیاهانی که تحت شوری ۱۲ دسی‌زیمنس بر متر قرار گرفته بودند لکه­های نکروز مشاهده شد. این لکه­ها از اولین اثرات شوری است. در شرایط تنش شوری قهوه‌ای شدن و سوختگی اطراف برگ­ها نشان‌دهنده اثرات شوری در ختمی بود (شکل ۴-۱) که با علائم شوری در گیاه Munns و Tester (2008) مطابقت دارد. چهار ماه پس از کشت فقط گیاهان شاهد و شوری ۴ دسی­زیمنس بر متر شروع به گل­دهی کردند، در شوری ۸ و ۱۲ دسی­زیمنس بر متر گل تشکیل نشد. با آن­که رشد گیاهان تحت تنش کاهش یافت و در فاز زایشی اختلال ایجاد شد، ولی هیچکدام از گیاهان با مرگ مواجه نشدند.

ب الف
شکل ۴-۱ : اثرات تنش شوری به­ صورت الف) بروز لکه­های زرد و ب) سوختگی در تیمار ۱۲ دسی­زیمنس روی برگ گیاه ختمی
شکل ۴-۲: وضعیت ظاهری ریشه ­های ختمی در غلظت­های مختلف شوری ۰، ۴، ۸ و ۱۲ دسی زیمنس بر متر
۴-۱- تأثیر شوری روی صفات ظاهری گیاهان
۴-۱-۱- وزن تر، وزن خشک و ارتفاع
مطابق جدول تجزیه واریانس (۴-۱) سطوح مختلف شوری اثر معنی­داری در سطح ۱% در صفات وزن تر و خشک ریشه و بخش هوایی و ارتفاع بخش هوایی ایجاد کرد. مقایسه میانگین­ها نشان­ داد که بیشترین وزن تر ریشه و بخش هوایی در گیاهان شاهد مشاهده شد. گل­ها و غنچه­ها در تیمار شاهد و شوری ۴ دسی­زیمنس بر متر نیز جزء بخش هوایی توزین شد. (شکل ۴-۳) با افزایش تیمار شوری وزن خشک ریشه و بخش­هوایی گیاهان کاهش معنی­داری در سطح ۱% داشت. بیشترین وزن خشک در تیمار شاهد و کمترین آن در شوری ۱۲ دسی­زیمنس بر متر مشاهده شد (شکل ۴-۴). با افزایش سطوح شوری ارتفاع گیاهان کاهش پیدا کرد. بیشترین ارتفاع در گیاهان شاهد و کمترین در تیمار ۱۲ دسی­زیمنس بر متر مشاهده شد (شکل ۴-۵). طی گزارش­های Munns و James(2003) تنش شوری ابتدا باعث ایجاد یک تنش اسمزی در گیاه می­ شود. به همین دلیل منفی‌تر شدن پتانسیل اسمزی محلول اطراف ریشه سبب کاهش پتانسیل آب و درنتیجه کاهش جذب آب توسط ریشه شده است. بنابراین کاهش رشد و تجمع ماده خشک در گیاهان ختمی تحت شوری مربوط به این امر است. از طرف دیگر کاهش وزن خشک ریشه و اندام هوایی ممکن است در اثر سمیت یون‌های سمی سدیم و اختلال در جذب مواد غذایی لازم برای رشد باشد. یکی از شاخص‌های مؤثر در تحمل به شوری حفظ آماس سلولی است که با تنظیم اسمزی در اثر جذب نمک و ساختن مواد آلی انجام می‌شود. همچنین، گیاه تحت تنش شوری برای ساختن مواد آلی (گلایسین بتائین، سوربیتول، پرولین و مانیتول) انرژی زیادی مصرف می‌کنند که صرف انرژی زیاد برای مقابله با شوری سبب کاهش کارآیی ریشه در تأمین عناصر غذایی و آب برای دیگر اندام‌ها می‌شود و رشد اندام‌های هوایی کاهش یافته و در نتیجه باعث کاهش اندام زایی، وزن ریشه، وزن ساقه و تولید ماده خشک می‌شود. این نتایج با گزارش­های همتی (۱۳۸۲) و نتایج ما منطبق بود. میرمحمدی و قره­یاضی (۱۳۸۱) گزارش کردند که شوری سبب کاهش ارتفاع و رشد می­ شود، زیرا تجمع ماده خشک، حاصل فتوسنتز و سطح فتوسنتز کننده­ گیاهی می­باشد. Sibole و همکاران (۲۰۰۵) مشاهده کردند، شوری سبب کاهش معنی­داری در وزن تر و خشک ریشه و بخش هوایی، تعداد برگ و ارتفاع در گیاه یونجه شد. همچنین کاهش رشد بخش هوایی بیشتر از ریشه بود. زادوریان و همکاران (۱۳۹۰) طی تحقیقاتی روی گندم گزارش کردند تنش شوری وزن خشک گیاهان را به طور معنی داری کاهش داد و دلیل آن می ­تواند عدم حضور یا موثر نبودن مکانیسم‌­های تحمل به شوری باشد.
۴-۱-۲- سطح برگ
مطابق جدول تجزیه واریانس (۴-۲) اثر شوری در میزان سطح برگ نیز در سطح ۱% معنی‌دار بود. مقایسه میانگین­ها (جدول ۴-۲) نشان داد که شوری به طور قابل‌ملاحظه­ای سطح برگ را کاهش داد به طوری که بیشترین سطح برگ در تیمار شاهد و کمترین در شوری ۱۲ دسی­زیمنس بر متر ملاحظه شد (شکل ۴-۶). نتایج شریعتمداری و همکاران (۱۳۹۰) نشان داد تنش شوری سبب کاهش سطح برگ در گیاه آفتابگردان شد که علت آن را بروز رقابت برای جذب آب بیان می­ کنند. عباسی (۱۳۸۶) بیان کرد شوری باعث کاهش سطح برگ شد که دلیل آن را کاهش آماس سلولی که موجب کاهش تقسیم سلولی و تمایز زودرس عنوان کرد. نتایج این پژوهشگران با نتایج ما مطابقت داشت.
Wang و Nil (2000) بیان کردند که افزایش غلظت نمک باعث کاهش میزان توسعه سطح برگ می­ شود و کاهش سطح برگ را می‌توان در نتیجه کاهش سرعت گسترش سلول‌ها و کاهش سرعت تقسیم سلولی به علت کم شدن آماس سلولی بیان کرد. شهبازی و محقق‌دوست (۱۳۷۵) افزایش قند­ها تحت تنش شوری را علت کاهش سطح برگ می­دانند و بیان می­ کنند شوری باعث توقف گسترش سطح برگ و ضعیف شدن بنیه گیاه می­ شود.
جدول ۴-۱) تجزیه واریانس برخی صفات رویشی برگ و ریشه گیاه ختمی در شرایط مختلف آبیاری با آب شور

منبع تغییرات
درجه آزادی
وزن تر برگ
وزن تر ریشه
وزن خشک برگ
وزن خشک ریشه
ارتفاع ساقه اصلی