نمودار شماره ۵-۴ : امتیاز نهایی گزینه‌های مختلف (شیوه‌های مختلف سفر ) ۱۳۲
نمودار شماره ۶-۴ : امتیاز هر یک از گزینه‌ها در ارتباط با معیارها ۱۳۴
نمودار شماره ۷-۴ : امتیاز هر یک از گزینه‌ها در ارتباط با مؤلفه دسترسی اقشار مختلف ۱۳۴
نمودار شماره ۸-۴ : امتیاز هر یک از گزینه‌ها در ارتباط با مؤلفه ایمنی ( میزان جراحات و مرگ‌ومیر) ۱۳۵
نمودار شماره ۹-۴ : امتیاز هر یک از گزینه‌ها در ارتباط با مؤلفه امنیت اجتماعی ۱۳۶
نمودار شماره ۱۰-۴ : امتیاز هر یک از گزینه‌ها در ارتباط با مؤلفه ترجیح مردم به استفاده ۱۳۶
نمودار شماره ۱۱-۴ : امتیاز هر یک از گزینه‌ها در ارتباط با مؤلفه حفاظت از فرهنگ سنتی نیشابور ۱۳۷
نمودار شماره ۱۲-۴ : امتیاز هر یک از گزینه‌ها در ارتباط با مؤلفه میزان راحتی سفر ۱۳۸
نمودار شماره ۱۳-۴: امتیاز هر یک از گزینه‌ها در ارتباط با مؤلفه نرخ سرمایه از دیدگاه کاربر /استفاده کننده ۱۳۹
نمودار شماره ۱۴-۴ : امتیاز هر یک از گزینه‌ها در ارتباط با مؤلفه نرخ سرمایه از دیدگاه دولت/متولیان امر ۱۳۹
نمودار شماره ۱۵-۴ : امتیاز هر یک از گزینه‌ها در ارتباط با مؤلفه میزان هزینه نگهداری و استفاده از دید کاربر/استفاده کننده ۱۴۰
نمودار شماره ۱۶-۴ : امتیاز هر یک از گزینه‌ها در ارتباط با مؤلفه میزان هزینه نگهداری و استفاده از دید دولت/متولیان امر ۱۴۱
نمودار شماره ۱۷-۴ : امتیاز هر یک از گزینه‌ها در ارتباط با مؤلفه میزان کرایه سفر ۱۴۱
نمودار شماره ۱۸-۴ : امتیاز هر یک از گزینه‌ها در ارتباط با مؤلفه زمان سفر ۱۴۲
نمودار شماره ۱۹-۴ : امتیاز هر یک از گزینه‌ها در ارتباط با مؤلفه میزان انتشار آلودگی‌های زیست‌محیطی ۱۴۳
نمودار شماره۲۰-۴: امتیاز هر یک از گزینه‌ها در ارتباط با مؤلفه میزان اشتغال فضا ۱۴۳
نمودار شماره ۲۱-۴ : امتیاز هر یک از گزینه‌ها در ارتباط با مؤلفه حفاظت از محیط زیست ۱۴۴
نمودار شماره ۲۲-۴ : تعیین ناحیه‌ی مورد تأکید ( جایگاه ) راهبردها با بهره گرفتن از ماتریس IE 150
فصل اول : کلیات تحقیق
۱-۱- مقدمه
فرایند برنامه ریزی دربرگیرنده کلیتی است پیوسته، بخشی از برنامه ریزی شهری، برنامه ریزی حملونقل شهری است که به همراه برنامه ریزی بخشهای کاربری اراضی، زیرساختها و سایر بخشها، بعد کالبدی برنامه ریزی جامع شهری را تشکیل میدهد .وجود نارسایی در روند برنامه ریزی شهری و به ویژه بخش حملونقل شهری، آثار و عوارض زیانبار گستردهای را همچون مصرف بالای انرژی، تأخیر در رسیدن به مقصد، آلودگی هوا، کاهش ایمنی شهری و افزایش خطرهای جانی، از بین بردن بافتها و پیوندهای سنتی شهر و نظایر اینها، به بار آورده است. بهعبارت دیگر این بخش از برنامه ریزی و مدیریت شهری با زندگی روزمره و روزانه شهروندان در ارتباط مستقیم بوده و ضعف در این حوزه هزینه های گزافی را به مردم و مجموعه مدیریت شهری ( در سطوح کلان و خرد ) تحمیل میکند. بنابراین لازم است که با دیدی جامع و کلنگر حوزه حملونقل شهری مورد مطالعه، بررسی و تحلیل قرار گیرد. تحقیق حاضر نیز بهدنبال بررسی دقیق و تحلیلی حوزه حملونقل شهری نیشابور و شیوه های موجود در آن از دیدگاه موضوع حملونقل پایدار میباشد که در ادامه پس از بیان مسأله و تبیین ضرورت موضوع برای دادن چارچوب به کل تحقیق سوالات و فرآیندی که باید تا انتها طی شود بیان میگردد و سپس روش تحقیق و شیوه های تحلیل و ارزیابی مورد استفاده تشریح شده و در انتها نیز مفاهیم اصلی بهکار رفته تعریف میشوند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۲-۱- بیان مسأله
در طول تاریخ تمدن بشری مسئله حرکت و حملونقل از اهمیت ویژهای برخوردار بوده به شکلی که همواره تأثیر بهسزایی در پیشرفت جوامع انسانی داشته است. طبق منشور آتن شهرها باید چهار عملکرد حیاتی یعنی مسکن، کار، تفریح، ارتباطات (رفت و آمد شهری) را به نحو احسن در بطن خود داشته باشند )اوستروفسکی ، ۱۳۷۱ :۱۶۰ (. لذا شبکه ارتباطی و رفتوآمد شهری و در یک کلام حمل ونقل شهری از اهمیت زیادی برخوردار بوده و است .حملونقل یکی از مهمترین ارکان توسعهی شهری است که برای جابجایی مردم و کالاها ضروری بوده و دستیابی به بهره وری سازنده در مناطق شهری فقط با تأمین نیازهای جابجایی برآورده خواهد شد .حملونقل پایدار شهری در واقع حرکت روان وسایل نقلیه، مردم و کالاهاست که مستلزم آسایش مردم و پایداری محیط با مطلوبترین هزینه و تلاش است ) احمدی و محرمنژاد، ۱۳۸۵ :۳ ). حملونقل به عنوان یکی از محوریترین عناصر کنترل کنندهی توسعه، نقش شاخص و ویژهای در زمینهی توسعه پایدار دارد .از این رو عبارت « حمل و نقل پایدار» به وجود آمده است که بیان کنندهی سیاستهای خرد و کلان حملونقلی است تا در کنار هم بتوانند زمینهساز توسعه براساس مفهوم پایداری گردند ) تفضلی و دیگران، ۱۳۹۰ :۲ ).
یک شهر مدرن باید دارای یک سیستم حملونقل کارآمد و گسترده برای ایجاد ارتباطات، دسترسی و ارتباط مابین مناطق مختلف آن باشد .یک سیستم حملونقل جامع و پایدار مشکلات متعددی نظیر آلودگی هوا، آلودگی صوتی، جداسازی زیستگاههای گونه های وحشی، ترافیک وغیره را کاهش دهد .جوامع امروزی نیازمند سیستم حملونقل پایدار برای کاهش این مشکلات و ایجاد سیستم حملونقل مؤثر و کارآمد هستند ) احمدی و محرمنژاد، (۱۳۸۵ و شهر نیشابور نیز که در دستهی شهرهای میانی قرار دارد از این قاعده مستثنی نیست؛ چرا که از سال ۱۳۸۳ به بعد بر تعداد وسایل نقلیه شخصی و میزان استفاده از آن در این شهر افزوده شده و درنتیجه مشکلات استفاده از این گونه حملونقل از جمله ترافیک، آلودگی صوتی، کمبود پارکینگ وسایل نقلیه وغیره در آن مشاهده میشود .
همچنان که در وضع موجود شهر نیشابور مشاهده میشود، علیرغم اینکه مسافتها و طول سفرهای مختلف در این شهر چندان زیاد نیست ) کل مساحت شهر نیشابور در سال ۱۳۸۵ حدوداً ۳۷۶۰ هکتار بوده و از آنجاییکه این شهر شهری تک مرکزی است – هرچند مرکزی ثانویه در محدوده شهرکهای نوساز شمال کمربندی نیز در حال شکلگیری است – در نتیجه مجموع مسافتهای طی شده در چنین شهری زیاد نیست ( و سیستم اتوبوسرانی و تاکسیرانی ) حمل و نقل عمومی و نیمه عمومی (امکان دسترسی به بخشهای مختلف شهر را فراهم آورده است، با این وجود باز هم به گفته مسئولین شهری، بیش از ۶۰ درصد سفرهای نیشابور با وسایل نقلیه شخصی انجام میشود که با اصول و معیارهای حملونقل پایدار در تناقض است .
۳-۱- ضرورت و اهمیت موضوع
سیستمهای حملونقل نقش عمدهای در حیات اقتصادی کشورها و نیز زندگی روزمرهی شهروندان ایفا میکنند .موضوع حملونقل و ترافیک که امروزه به عنوان یک پدیدهی سیاسی-اجتماعی نقش بسیار حساس و مهمی در کیفیت و ساختار اقتصادی- اجتماعی یک جامعه ایفا مینماید، اساس زندگی نوین شهری و نیازهای جابجایی انسان را شکل میدهد ( احمدی و محرمنژاد، ۱۳۸۵ :۲ ) . بنابراین هر جابجایی میبایست بیشترین کارایی را چه از نظر هزینه و سود و چه از نظر سازگاری با محیط زیست داشته باشد ( نخعی و سایرین، ۱۳۹۰: ۲ ). اما با کمی سهلانگاری و غفلت ممکن است وضعیت نسلهای کنونی و آینده به خطر بیفتد، لذا ناگزیر باید به سمت استفاده از سیستمهای پایدار حملونقل حرکت کرد تا بخشی از این مشکلات کاهش یابد ( احمدی و محرمنژاد، ۱۳۸۵: ۲ ). بنابراین توسعهی پایدار شهری با تأکید بر حفظ محیطزیست، حفظ منابع طبیعی، کاهش آلودگیها، تمرکز زدایی، کاربرد انرژیهای جایگزین در حملونقل، بازیافت زباله، افزایش اشتغال پایدار و غیره که به مطرح شدن الگوهای جدید شهرسازی چون شهر سالم، شهر اکولوژیک، شهر فشرده و غیره انجامیده است، ضرورت ارزیابی، تحلیل و بررسی ساختار حملونقل کارآمد و پایدار را نشان میدهد ) مظفریپور و حاتمی، ۱۳۹۰ :۲) .
بررسی آمار مربوط به سهم هر یک از سیستمهای حملونقل در نیشابور، براساس مطالعاتی که شرکت مهندسین مشاور در مطالعات جامع حملونقل نیشابور در سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ تنظیم نمودهاند، مبین این نکته است که در ترکیب موجود، سهم حملونقل خصوصی ) حمل و نقل با اتومبیل شخصی و موتورسیکلت) بسیار بالاست، بیش از ۶۰درصد، در مقابل سهم متدها و گونه های پایداری چون پیادهروی و دوچرخهسواری بسیار ناچیز میباشد. در واقع مسئله اصلی ترافیکی شهر نیشابور بالا بودن میزان استفاده از وسایل نقلیه شخصی و همچنین تراکم ترافیک در بخش مرکزی شهر ) که بافت قدیمی و تا حدی مسئله دار شهر با تعداد کوچههای باریک فراوان در مرکز تجاری شهر میباشد ( همچنین با توجه به ظرفیت فراوان و توان بالقوهای که در این شهر وجود دارد سهم سیستم حملونقل عمومی نیز باید ارتقاء یابد. اگر به موضوعات فوق مسألهی رشد و گسترش افقی سریع شهر که سبب افزایش مسافتها و درنتیجه وابستگی بیشتر به اتومبیل جهت دسترسی به مرکز شهر شده است را نیز بیفزاییم اهمیت تحقیق در این حوزه دوچندان میشود .چرا که با ادامه این روند و در صورتی که چارهای برای این مسئله ) گرایش زیاد به سمت بکارگیری شیوه های ناپایدار حملونقل ( اندیشیده نشود، طی چند سال آینده مسائل و مشکلات ترافیکی شهرهای بزرگ کشور در این دسته از شهرها نیز دیده شده و آن موقع حل مشکل بسیار سختتر و هزینهبر تر خواهد شد .
۴-۱- اهداف تحقیق
برخی از اهداف تحقیق حاضر به شرح زیر میباشد:
۱-۴-۱- هدف اصلی تحقیق
هدف اصلی از این تحقیق ارزیابی وضعیت موجود گونه‌های حمل و نقل شهری و ارائه الگوی مطلوب برای رسیدن به حمل و نقل پایدار شهری
۲-۴-۱- اهداف فرعی
-
- بررسی وضع موجود حملونقل نیشابور بر اساس معیارهای پایداری
-
- بررسی قابلیت‌ها و محدودیتهای رسیدن به الگوی بهینه حملو نقل شهری پایدار در نیشابور
-
- ارائه الگوی مطلوب و بهینه با توجه به وضعیت شهر
۵-۱- پرسشهای تحقیق
به دنبال طرح هر مسأله تحقیق، سؤالات فراوانی در ارتباط با آن مطرح میشود. در این تحقیق نیز سؤالات زیر در ارتباط با موضوع تحقیق و برای مدیریت سازمانیافته پایان نامه مطرح شده است.
۱-۵-۱ – پرسش اصلی
الگوی مطلوب در سطح نیشابور برای رسیدن به حملونقل پایدار شهری کدام است؟ و چه ویژگیهایی ( قابلیت‌ها و محدودیتهایی ) دارد؟
۲-۵-۱- پرسشهای فرعی
- وضع موجود ترکیب شیوه های (متدها )حملونقل شهری نیشابور چگونه است و آیا فاصلهای با پایداری دارد؟
