پس از دریافت فرمهای ارزیابی، نتایج ارزیابی وارد کارنامههایی شد که از قبل طراحی و تدوین شده بودند. در این کارنامه ها، براساس نظر کارشناسان برای ارزیابی هر یک از ارزیابی کنندگان (مافوق، زیردستان، همکاران و مشتریان) وزن خاصی در نظر گرفته شده و با توجه به اینکه در یک طرف فرمها، سوالات بسته و در طرف دیگر سوالات باز قرار دارند، یک برگ از کارنامه ها به ثبت نظرات باز افراد در مورد ارزایابی شونده، اختصاص یافت.
به این ترتیب در مورد افراد ارزیابی شونده اطلاعات بسیار خوب و مفیدی جمع آوری شد که تقریباً ۸۰ درصد ارزیابی شوندگان نتایج ارزیابی را مورد تایید قرار دادند. گذشته از این بازخوردی مناسب برای ارائه به ارزیابی شوندگان تهیه شد تا از نظر دیگران نسبت به خود آگاه شوند.
این ارزیابی پس از اجرای آزمایشی در شرکت ساپکو، در همان سال برای تمامی مدیران شرکت ساپکو که افزون بر ۴۲ نفر بودند، صورت پذیرفت و به تمامی این افراد بازخورد لازم ارائه شد. مرحله دوم اجرای ان بین مدیران شرکت ایران خودرو صورت پذیرفت که با نتایجی مثبت همراه بود. در سال ۱۳۸۱ ، چهل و یک نفر از مدیران و معاونین شرکت ایران خودرو، مورد ارزیابی ۳۶۰ درجه قرار گرفتند. در سال ۱۳۸۲، بر حسب نظر مدیر عامل شرکت مقرر شد علاوه بر استفاده از ابزار ۳۶۰ درجه به عنوان ابزاری توسعه ای، از آن برای آزمون افراد معرفی شده به مراکز ارزیابی برای تصدی مناصب مدیریتی استفاده شود تا نقاط قوت و ضعف آنان آشکار گردد. این ارزیابی در دوره های سالانه برای تمامی سطوح مدیریتی شرکت انجام گرفت، تا سال ۱۳۸۴ افزون بر ۶۰۰ نفر از افراد مختلف سطوح مدیریتی شرکت ایران خودرو (رئیس ادارات ، روسای کل ، مدیران و معاونین) مورد ارزیابی ۳۶۰ درجه قرار گرفته اند که این امر نشانگر نتایج مثبت این ارزیابی و تاثیر عمیقی است که این نوع ارزیابی در توسعه سطوح مدیریتی شرکت داشته است.
۱۸- الگوی فریس
” فریس ” براساس مطالعات خود پیشنهاداتی در رابطه با بهینه شدن فرایند ارزشیابی که بیشتر متوجه ارزیابان میباشد ارائه مینماید. او ضمن ترسیم مراحل و چرخه ارزشیابی، به خوبی فعالیتها، اقدامات و همچنین برخی مهارت ها و دانشهای مورد نیاز را که در هر مرحله لازم است ارزیابی شونده دارا باشد، بصورت الگویی پویا به شرح زیر ارائه مینماید(فریس، ۱۹۹۲، ۱۸۸-۱۹۲):
ابلاغ انتظارات
ارتباطات شفاهی شنود موثر قدرت مذاکره هم احساس شدن با ارزیابی شونده
شاخص و استاندارد
تفکر استراتژیک دانش فنی مربوط به شغل برقراری استانداردها
اولویت گذاری و انعطاف پذیری استانداردها
رشد و توسعه ارزیابی شونده
سازماندهی برنامه ریزی آموزش تربیت و پرورش ایجاد روحیه خلاقیت و کارآفرینی
تصمیمات پرسنلی
تصمیم گیری نسبت به ارزشیابی شونده رهبری اولویت گذاری تفکر استراتژیک
تدوین برنامه ریزی
توانایی رهبری توانایی برنامه ریزی توانایی تصمیم گیری توانایی حل مساله توانایی سازماندهی
دادن بازخورد
ارتباطات شفاهی شنود موثر هم احساسی با ارزیابی شونده قدرت حل مساله مذاکره مصالحه و حل تضاد
انجام ارزشیابی:
مشاهده عملکرد احصاء استانداردها سنجش و اندازه گیری عملکرد ارتباطات مکتوب قضاوت نسبت به عملکرد تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از ارزشیابی
نظارت، کمک کردن و کنترل
مهارت حل مساله مشاهده تربیت و آموزش کنترل آموزش بازخورد دادن
نمودار۲- ۹- الگوی مفهومی فرآیندهای ارزشیابی (فریس) و اقدامات مهارت های لازم در هر مرحله(فریس، ۱۹۹۰، ۱۹۲)
فریس در مدل ارزشیابی خود مهارت ها، دانش، اطلاعات مرتبط با هر مرحله که لازم است در ارزشیابی مدنظر قرار گیرد را بیان نموده است و ابزار مناسب و سودمندی را برای اعمال ارزشیابی عملکرد در اختیار ارزیابی کنندگان قرار داده است. بعنوان مثال: در مرحله دوم که ابلاغ انتظارات به ارزیابی شونده میباشد، لازم است ارزیابی کننده دارای مهارت برقراری ارتباط خصوصا شفاهی، شنود موثر یا قدرت مذاکره، ایجاد همدلی با ارزیابی شونده و قدرت حصول اجماع و توافق در شاخص ها و معیارهای مرتبط با ارزشیابی باشد. یا در مرحله پنجم ارزیابی کننده باید دارای دانش و مهارت های مشاهده، احصاء استاندارها، برقراری ارتباط خصوصا مکتوب، تجزیه و تحلیل اطلاعت از داده های ناشی از ارزشیابی و نهایتا قدرت قضاوت باشد. یا در مرحله ماقبل آخر اشاره به رشد و توسعه ارزیابی شونده مینماید بدین معنی که فرد ارزیابی کننده باید دارای مهارت های برنامه ریزی، سازماندهی، تربیت و پرورش و ایجاد روحیه خلاقیت و کارآفرینی باشد.
طراحی الگوی فوق بصورت چرخه بدین معنی است که بازخورد نهایی نظام ارزشیابی باید متوجه تحقق اهداف و استراتژی های سازمان باشد و از سوی دیگر چنانچه توسط نظام ارزشیابی اهداف سازمانی محقق نشود میتوان با فرایند بازخورد، هر مرحله و اقدامات مراحل مربوط به آن را مورد تحلیل قرار داد تا نارسایی و نقاط ضعف شناسایی و اصلاح شوند و این الگو می تواند ویژگیهای نظام ارزشیابی کارآمد و اثربخش را به خوبی توصیف نماید(فریس، ۱۹۹۰، ۱۹۲- ۱۸۸).
بطور کلی میتوان مدلهای ارزیابی عملکرد کارکنان را در جدول ۲- ۹- خلاصه نمود:
جدول ۲- ۹- خلاصه مدلهای ارزیابی منابع انسانی
نام مدل
صاحبنظر و سال
عوامل عمده مدل
نقاط قوت و ضعف
عوامل مشترک مدلها
مدل جایزه تعالی منابع انسانی ایران
انجمن مدیریت منابع انسانی ایران-۱۳۸۵
رهبری، استراتژی، یادگیری و توسعه مستمر، اخلاق حرفهای و ارزشمداری، مشارکت، فرهنگ سازمانی
بومی بودن مدل، و مناسب بودن آن برای سازمانهای داخل کشور از نقاط قوت این مدل میباشد.
رهبری، ارتباطات، خلاقیت و نوآوری، فرهنگ سازمانی، انگیزش، تفویض اختیار، آموزش، یادگیری و توسعه مستمر، مدیریت، مسئولیت پذیری، صداقت، شجاعت، فداکاری، اخلاق، تخصص حرفهای، استقامت و استواری، مشارکت، احترام، تعهد، همکاری، صمیمیت، هماهنگی، نظارت و کنترل، انعطاف پذیری، قدرت برنامه ریزی، صبر و پایداری، تصمیم گیری و حل مساله، نظم در انجام امور،
منابع انسانی در مدل بالدریج