۲۸-۲-سیستم های حمایت اجتماعی :

سیستم‌های حمایت اجتماعی مطابق با نظر کاپلان( ۱۹۹۶ )،عبارت است از واگذار کردن بخشی از ضروریات بین فردی به گروهی از افراد که قادرند در مواقع اضطراری ‌حفاظت‌های عاطفی و منابع حمایتی را برای افراد نیازمند مهیا کنند. بعلاوه مردم با فراهم کردن کمک ها ، منابع اطلاعات و آگاهیهای شناختی برای افراد نیازمند موجب افزایش توانایی آنان در مقابله با بحران‌های روحی می‌شوند. مطابق نظر کاپلان یک فرد به ‌گروه‌های حمایتی متعددی در خانه ، محل کار و تفریحگاه های عمومی نیازمند ا ست. در سال (۱۹۹۶) به وسیله کاپلان نظریه مفیدی درباره ی اینکه چگونه خانواده به عنوان سیستم حمایتی عمل می‌کند ارائه شد. کاپلان می‌گوید : که خانواده به چند راه مختلف به عضو خود خدمت می‌کند، منبع ایدئولوژی و راهنما و واسطه ای در حل مشکلات ، خدمت عملی و راهنمایی صحیح پناهگاهی برای استراحت و رفع خستگی و به عنوان یک گروه کنترل و مرجع خانواده تاریخچه ای از چگونگی زندگی اعضا و ارتباط متقابل و طریقه متقابل با مشکلات زندگی رابرای اعضای خود تمهید می‌کند . به عنوان یک حلال مشکل برای تصمیم گیری در شرایط بحرانی کمک می‌کند و می‌تواند به عنوان نیروی قدرتمندی برای حمایت در برابر دگرگونی ها عمل نماید سیستم های حمایت اجتماعی در خانه و محل کار، افراد را در مقابله با استرس های محیطی یاری می رسانند و به عنوان سپر عمل می‌کنند.

محققان گاهی این سوال را مطرح می‌کنند که چرا سیستم های حمایت اجتماعی چنین اثرات مشخصی دارند و تحلیل کنونی پیشنهاد می‌کند که یکی از دلایل این است که اشخاص حمایت کننده اطمینان مجدد و پذیرش را به شخص عرضه می‌کنند ( شریفی درآمدی ، ۱۳۸۰ ) .

_افزایش حرمت نفس :

کار کردهای حمایتی و هویتی خود به صورتی کلی به آنچه که فرد پیرامون خود آموخته است اشاره دارد. فرد قادر است خود را موجودی ارزشمند و با کفایت قلمداد کند منابع مربوط به کارکرد حرمت نفس عبارتند از :

۱- دریافت اطمینان و تصدیق

۲- ارزشمندی تأیید و تحسین

۳- ابراز احترام به فرد دریافت کننده حمایت

ساراسون^[۳۵] (۱۹۸۷) ، ابعاد حمایت اجتماعی را به پنج دسته تقسم ‌کرده‌است :

1. 1. حمایت هیجانی

1. 1. حمایت شبکه اجتماعی

1. 1. حمایت عزت نفس

1. 1. حمایت وسیله

1. حمایت اطلاعاتی

حمایت هیجانی : عبارت است از مهارت درکسب کمک از دیگران به هنگامی که فشار روانی افزایش می‌یابد.

حمایت شبکه اجتماعی : موجب کاهش فشار روانی از طریق دسترسی به عضویت در شبکه به فراموش کردن مشکلات می‌گردد.

حمایت عزت نفس : بدین مفهوم است که دیگران به فرد بقبولانند قابلیت‌های ویژه ای دارد .

حمایت وسیله ای : عبارت است از دسترسی به منابع مالی و خدماتی ، زمانی که فرد برای سازگاری با رویدادهای فشار زای روانی بدانها نیاز دارد .

حمایت اطلاعاتی: ارائه اطلاعات برای درک رویدادهای فشار زای روانی(سارا سو^[۳۶]ن، ۱۹۸۷).

فلتون و بری (۱۹۹۲ ) می خواستند بدانند که آیا تغییر در منشاء حمایت فرزندان باعث تغییر در دسترسی به حمایت اجتماعی و رضایت مندی از آن می شود.

نتایج نشان می‌دهد که گر چه عموماً دسترسی به حمایت اجتماعی با ارزش است لیکن برخورداری از حمایت عزت نفس به مراتب سودمند تر است به ویژه اگر منشأ آن خارج از خانواده باشد.(کشاورز هدایتی. ۱۳۸۸)

کاپلان ( ۱۹۹۸۱ ) معتقد است که به هنگام افزایش فشار روانی ، اشخاصی که از حمایت اجتماعی بالایی برخوردارند علائم افسردگی در آنان دیده نمی شود و ‌بنابرین‏ حمایت اجتماعی با افزایش درک صریح از رویدادهای روانی فشار زا باعث کاهش تأثیر فشار روانی می شود.(کاپلان ، ۱۹۹۶،ترجمه پور افکاری ، ۱۳۸۰ ).

_عوامل فردی و اجتماعی حمایت اجتماعی:

اکنون تقریباً مسلم شده است که حمایت اجتماعی یکی از عوامل بسیار مهم در سلامت روانی نیز هست . در طی بیست سال گذشته مجموعه ای از اطلاعات و داده ها پیوند حمایت اجتماعی نسبت به سلامتی را جمع‌ آوری کرده‌اند . تحقیقات نشان می‌دهد که ارتباط قابل توجهی بین سطوح پایین حمایت اجتماعی و میزان بروز بیماری‌ها و مرگ و میر وجود دارد. پیوند مکانیزم های مطرح شده نسبت به سلامتی بر پایه روانشناختی است. یعنی اینکه حمایت اجتماعی ممکن است با بیشتر وضعیت‌های عاطفی مثبت احساس تعلق صمیمیت ، خود ارزشی ، و افزایش حس کنترل در ارتباط باشد. وضعیت‌های روانشناختی مثبت مشتق شده از حمایت اجتماعی ممکن است رفتار های سلامت را افزایش دهدیا ممکن است مانع واکنش‌های فیزیولوژیکی آسیب زای مرتبط با وضعیت‌های روانی منفی شوند . تحقیقات نشان داده‌اند زنانی که از حمایت اجتماعی کمتری برخوردار بوده اند نسبت به مردانی که از حمایت بیشتری برخوردار بودها ند طول عمر کمتری داشته و آمادگی بیشتری برای ابتلا به بیماری از خود نشان داده‌اند . البته حمایت اجتماعی نیز برای ادراک فرد از محبت و حمایت خانواده ، دوستان و اطرافیان در مقابل استرس و مشکلات زندگی اطلاق می شود . افرادی که حمایت اجتماعی بیشتری دریافت می‌کنند درد کمتری را متحمل شده و کمتر به بیماری مبتلا می‌شوند .

۲۹-۲-طبقه بندی حمایت اجتماعی و انواع آن :

کوب^[۳۷] ۱۹۷۶ حمایت اجتماعی را به عنوان اطلاعاتی تعریف ‌کرده‌است که باعث می شود افراد ‌به این اعتقاد پیدا کنند که می بایستی مورد مراقبت قرار بگیرند و دوست داشته باشند ، مورد احترام قرار گرفته وبه آن ها ارزش داده شود و متعلق به یک شبکه اجتماعی بوده و این ارتباط نیز دو طرفه می‌باشد. این سه نوع اطلاعات فرد را با انواع مختلفی از حمایت اجتماعی مواجه می‌کنند ،حمایت ازحرمت نفس ، ارزشمند شدن و حمایت عاطفی وحمایت از طرف جامعه.

شی فر ^[۳۸]، کوین^[۳۹] و لازاروس ( ۱۹۸۱ ) سه محور را برای حمایت اجتماعی بر شمرده اند .

۱- حمایت اجتماعی هیجانی یا عاطفی که در برگیرنده صمیمت و به دست آوردن آن در روابط بین فردی است .

۲- حمایت عینی یا ملموس که کمک مستقیم و قابل لمس در ارتباط با امکانات و خدمات می‌باشد .

۳- حمایت اطلاعاتی : که در برگیرنده راهنماییها با اطلاعات و راه حلهایی است که یک شخص در ارتباط با مشکل خود به آن نیاز داشته و پسخوراندی به رفتار می‌باشد(قلاتی ،۱۳۸۰).