با نگاهی به قوانین مورد اشاره، میتوان نتیجه گرفت که قانونگذار ایران، برای شمول عنوان محاربه و افساد فی الارض نسبت به عمل مرتکب، بیش از آنکه به ضابطه «دست به اسلحه بردن » توجه داشته باشد، به «قصد» مرتکب دائر بر مقابله و معارضه با نظام و یا «آثار» ناشی از اعمال وی در ضربه زدن به نظام توجه داشته است، و به عبارت دیگر، یکی از دو ضابطه عینی یا نوعی^[۱۰۹] و شخصی یا ذهنی^[۱۱۰] در لطمه زدن به نظام را برای تشخیص عنوان محاربه به کار برده است. ضابطه اول در قیودی مثل قیود زیر، که در قوانین مختلف سابق الذکر مورد اشاره قرار گرفته اند، انعکاس یافته است: سببیت برای فساد عامه؛ اخلال در امنیت عمومی؛ افساد و اخلال در نظام، شکست جبهه اسلام؛ اسارت یا تسلیم نیروهای خودی؛ تسلط دشمن بر اراضی، مواضع یا افراد خودی؛ وارد شدن تلفات جانی به نیروهای خودی؛ ورود ضربه موثر به نیروهای مسلح؛ تقویت دشمن و نظایر اینها.

بدین ترتیب، هرگاه رفتار مرتکب «در عمل» موجب بروز یکی از نتایج سوء فوق گردد، عمل وی گاه از یک جرم ساده به جرم محاربه و «افساد فی الارض» تغییر ماهیت می دهد. از سوی دیگر،گاهی با اعمال یک ضابطه شخصی یا ذهنی، مرتکب به دلیل «قصدی» که در ایجاد اخلال و برهم زدن امنیت، یا مقابله و معارضه با نظام، یا براندازی، یا همکاری با دشمن و نظائر آن داشته است محارب و «مفسد فی الارض» محسوب شده است.
البته، گاهی نیز وجود هر یک از دو ضابطه کافی دانسته شده است. چنانچه تبصره ۱ماده «قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح» سابق، مصوب سال ۱۳۷۱ (در مورد تخریب تاسیسات، ساختمانها، استحکامات و وسایل نقلیه نظامی) اشعار می داشت: «در صورتی که انجام اعمال فوق به قصد براندازی حکومت و ایجاد فساد باشد (ضابطه شخصی یا ذهنی) یا در مواردی که در نتیجه اعمال مذکور لطمات جبران ناپذیری به عملیات نظامی وارد آید (ضابطه عینی یا نوعی) مرتکب به مجازات محارب محکوم می شود.»^[۱۱۱]
همانطور که ملاحظه شد هیچ یک از قوانین مذکور در بالا تعریف مشخص و جامعی از «افساد فی الارض» ارائه ندادند و فقط به ذکر عنوانهای کلی مثل «افساد فی الارض» یا «در حد افساد» و یا «در حد گسترده» و … را به کار برده اند که پی بردن به منظور قانونگذار و تعیین اینکه در چه شرایطی عمل افراد «افساد فی الارض» است یا محاربه یا جرم دیگر را مشکل کرده است. به نظر می رسد با تصویب قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ و با توجه به تعریفی که این قانون در مورد جرم «افساد فی الارض» ارائه داده، از این پس معنی «افساد فی الارض» را که در قوانین خاص مذکور در بالا را باید بر طبق تعریف مذکور در ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی مشخص نمود. هرچند که تعریف قانون مجازات اسلامی از جرم «افساد فی الارض» هم خالی از ابهام نیست.
بدین ترتیب و با توجه به این قوانیین متفرقه و نظرات ارائه شده از سوی فقیهان، قانونگذار در سال ۱۳۹۲، با تصویب «قانون مجازات اسلامی» صراحتاً جرم «افساد فی الارض» را از محاربه تفکیک کرده، و ماده ۲۸۶ و تبصره آن را به جرم «افساد فی الارض» تخصیص داد و مجازات اعدام را برای مرتکبان این جرم تعیین کرد که در ادامه و در مبحث بعدی در مورد این ماده و تبصره آن به تفصیل خواهیم پرداخت.
مبحث دوم: رویکرد قانون مجازات اسلامی مصوب ۱/۲/۱۳۹۲ در مورد جرم «افساد فی الارض»
برای تحقق هر جرم لازم است که سه رکن و یا عنصر صورت پذیرد تا جرم تحقق یابد این عناصر و ارکان عبارتند از: ۱.عنصر قانونی ۲.عنصر مادی ۳.عنصر معنوی. ما نیز به پیروی از شیوه حقوقدانان ابتدا به بررسی سه رکن اساسی جرم «افساد فی الارض» می پردازیم.
گفتار اول: عنصر قانونی جرم «افساد فی الارض»
برای آنکه عملی جرم شناخته شود لازم است که قانون قبلاً آن را جرم شناخته باشد و برای آن مجازات تعبین نموده باشد و این اصل مسلم حقوقی است که هیچ فعل یا ترک فعلی جرم نیست مگر آنکه قبلاً قانون آن را جرم شناخته و برای آن مجازات تعیین نموده باشد. پس برای تشخیص اینکه عملی جرم است، نخست باید به قانون مراجعه کرد زیرا مادامی که در قانون حاکم بر جامعه، الزامی اعم از امر و نهی در مورد انجام یا خودداری از انجام کاری وجود نداشته باشد افراد جامعه با توجه به اصل آزادی اراده و اصل برائت و اصل اباحه می توانند آن طور که بخواهند رفتار کنند و عدالت کیفری نیز ایجاب می کند که برای تعقیب مجرمین، قبلاً حد و مرز اعمال ممنوع و قابل مجازات، مشخص و معلوم شده باشد، تا اشخاص بر اساس آن رفتار خود را تنظیم نمایند و قضات نیز بتوانند بر اساس آن مرتکب را تحت تعقیب کیفری قرار بدهند و پس از محاکمه و ثبوت جرم به مجازات مقرر در قانون حکم کنند. به این ترتیب عنصر قانونی پایه و اساس جرم را تشکیل می دهد و بدون آن هیچ عملی جرم نیست و هیچ مجازاتی بدون قانون ممکن نیست.^[۱۱۲]
عنصر قانونی جرم «افساد فی الارض» هم بعد از کش و قوسها و تردیدها ی فراوان، پس از آنکه قانونگذار ایران بعد از انقلاب همانطور که در مبحث قبل توضیح داده شده، به طور پراکنده در برخی قوانین بدون ارائه تعریف مشخص، متعرض عنوان «افساد فی الارض» شده بود، بلاخره در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱/۲/۱۳۹۲ در ماده ۲۸۶ آن قانون به تعریف جرم «افساد فی الارض» پرداخت.
ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی مقرر می دارد: «هر کس به طور گسترده، مرتکب جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، جرایم علیه امنیت داخلی یا جارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، پخش مواد سمی و میکروبی و خطرناک یا دایر کردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آنها گردد، به گونه ای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، یا سبب اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع گردد، مفسد فی الارض محسوب و به اعدام محکوم می گردد.
تبصره هرگاه دادگاه از مجموع ادله و شواهد قصد اخلال گسترده در نظم عمومی، ایجاد ناامنی، ایراد خسارت عمده و یا اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع و یا علم به موثر بودن اقدامات انجام شده را احراز نکند و جرم ارتکابی مشمول مجازات قانونی دیگری نباشد، با توجه به میزان نتایج زیانبار جرم، مرتکب به حبس تعزیری درجه پنج یا شش محکوم می شود.»
گفتار دوم: عنصر مادی جرم «افساد فی الارض»
می دانیم برای آنکه جرمی وجود خارجی پیدا کند تحقق عنصر مادی ضرورت دارد. زیرا ابراز فکر برای ارتکاب جرم به تنهایی کافی نمی باشد، و اگر سیاست کیفری کشور به صرف قصد ارتکاب جرم، اشخاص را مجرم بداند موجب خواهد شد که در اعماق وجدان اشخاص و تفکرات ایشان تجسسات غیر قابل اغماض به عمل آید و غالباً اشخاص بدون آنکه برای جامعه خطرناک باشند مجازات شوند. به علاوه اینکه افکار مجرمان قطعی نیستند چرا که بعضی افراد قصد مجرمانه دارند ولی به نحوی، هرگز آن را به مرحله اجرا نمی گذارند. بنابرین قصد ارتکاب جرم تا هنگامی که مقرون به اعمال خارجی نشده باشد و خللی به نظم اجتماعی وارد نسازد قابل تعقیب نیست.^[۱۱۳]
عنصر مادی جرم را نمی توان تنها شامل رفتاری که از مرتکب سر می زند دانست، بلکه باید گفت که عنصر مادی جرم دارای سه جزء می باشد،که بدون تحقق کامل آنها عنصر مادی به وجود نیامده، و در نتیجه جرم مورد نظر رخ نمی دهد. اولین جزء عبارت است از رفتار فیزیکی،که با توجه به تعریفی که قانونگذار از هر جرم کرده است، می تواند فعل (اعم از کردار یا گفتار ) یا ترک فعل باشد.
برای تحقق هر جرمی فعل یا ترک فعل مرتکب باید در شرایط خاص رخ داده باشد که این شرایط ممکن است مربوط به مجرم، قربانی، زمان و مکان ارتکاب جرم، مال موضوع ارتکاب جرم و یا هر چیز دیگر باشد. به علاوه، این شرایط ممکن است ایجابی (وجودی) یا سلبی (عدمی) باشد.
سومین جزئی که برای تکمیل عنصر مادی جرم لازم است، وقوع نتیجه مشخص شده از سوی مقنن می باشد. برای مثال، در جرم کلاهبرداری، بردن مال غیر شرط تحقق جرم است بدون تحقق این نتیجه، جرم تام رخ نخواهد داد و مرتکب تنها ممکن است به شروع ارتکاب جرم محکوم شود. بدیهی است تحقق جرایمی که مقنن آنها را مطلق و نه مقید به نتیجه خاص دانسته است نیازی به جزء سوم عنصر مادی ندارد. این جرائم بدون نیاز به منتج شدن فعل یا ترک فعل به نتیجه خاص به وقوع می پیوندند مثل افشای اسرار توسط شاغلین به حرفه های خاص.^[۱۱۴]
با این توضیح مختصر درباره عنصر مادی در ادامه به ترتیب راجع به رفتار فیزیکی، شرایط و اوضاع و احوال و نتیجه جرم «افساد فی الارض» به بحث و بررسی خواهیم پرداخت.

1. 1. رفتار فیزیکی

منظور از رفتار فیزیکی در جرایم، رفتاری است که از مرتکب سر می زند، و منتج به نتیجه مورد نظر می شود. در مورد ماهیت رفتار مرتکب سه سوال مهم قابل طرح است، اولاً، آیا این رفتار لزوما باید به شکل مثبت باشد، یا می تواند شکل ترک هم به خود بگیرد؟ ثانیاً، آیا مباشرت مرتکب در جرم شرط است، یا به تسبیب هم قابل ارتکاب هستند؟ ثالثا، آیا ارتکاب جرم با انجام اعمالی که گاه به دلیل اثر غیر محسوس آنها، تحت عنوان غیر مادی یاد می شود، هم ممکن است یا خیر؟
در اکثر جرایمی که تحت عنوان «افساد فی الارض» قرار می گیرند، عمل مرتکب یا مرتکبین فعل مثبت مادی خارجی است. چنانچه در اخلال در نظام اقتصادی کشور از طریق جعل اسکناس، اوراق و اسناد بهادار، مرتکبین آن از طریق جعل اسکناس رایج کشور و وارد نمودن آن به داخل کشور به صورت عمده و گسترده موجب اخلال در نظام اقتصادی کشور شده و هدف و غایت اصلی مرتکبین این اعمال، براندازی یا ضرر وارد ساختن به نظام اسلامی است.^[۱۱۵]
در جرم دایر کردن یا اداره کردن مرکز فساد یا فحشا مندرج در ماده ۶۳۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)^[۱۱۶] عمل مرتکب یا مرتکبین فعل مثبت مادی جارجی است ولی تشویق مردم به فساد و فحشا یا موجبات آن را به طور گسترده فراهم آوردن در واقع از مصادیق معاونت در جرم است ولی قانونگذار نظر به اهمیتی که برای این قبیل اعمال قائل شده و این اعمال اگر توسعه و گسترش یابند ممکن است جامعه را به فساد وتباهی بکشانند لذا به آن اطلاق «معاونت در حکم مباشرت داده و مرتکب را به عنوان فاعل مستقل جرم قابل تعقیب و مجازات شناخته است»^[۱۱۷] .
بنا به تصریح ماده ۲۸۶ برای تحقق جرم «افساد فی الارض» لازم نیست حتماً مرتکب شخصاً در ارتکاب جرم مباشرت داشته باشد بلکه معاونت در ارتکاب اعمال مذکور در ماده هم برای تحقق جرم «افساد فی الارض» کافی است. بنابرین «افساد فی الارض» از طریق معاونت (تسبیب) هم قابل ارتکاب است و نیاز نیست حتماً از طریق مباشرت باشد.
گاهی جرم «افساد فی الارض» ممکن است از طریق ترک فعل، یعنی عمل نکردن به وظیفه یا واجب شرعی صورت گیرد. مثالی برای آن در قوانین و مقررات موضوعه عبارت است از قانون اخلال گران در نظام اقتصادی کشور مصوب سال ۱۳۶۹،که در بند (ب) ماده ۱ این قانون بیان شده است: «اخلال در امر توزیع مایحتاج عمومی از طریق گرانفروشی کلان ارزاق یا سایر نیازمندی های عمومی و احتکار عمده ارزاق…»
و در تعیین مجازات برای این اعمال، ماده ۲ این قانون بیان می نماید که: «هر یک از اعمال مذکور در بند های ماده۱ چنانچه به قصد ضربه زدن به نظام جمهوری اسلامی ایران و یا به قصد مقابله با آن و یا با علم به موثر بودن اقدام در مقابله با نظام مزبور چنانچه درحد افساد فی الارض باشد مرتکب به اعدام و در غیر این صورت به حبس از ۵ تا ۲۰سال…»
چنانچه ملاحظه می شود احتکار ارزاق عمومی که خود نوعی ترک فعل است، اگر به قصد ضربه زدن به نظام اسلامی و یا مقابله با آن و یا با علم به این اثر ارتکاب یابد موجب تحقق «افساد فی الارض» می باشد، بنابرین چنانچه ملاحظه می شود «افساد فی الارض» قابل تحقق از طریق ترک فعل نیز می باشد.^[۱۱۸]
تصریح ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی به تحقق جرم «افساد فی الارض» از طریق نشر اکاذیب، که می تواند به صورت گفتار ارتکاب یابد نشان دهنده این است که جرم «افساد فی الارض» از طریق فعل مثبت غیر مادی (معنوی) هم قابل ارتکاب است. به این توضیح که نشر اکاذیب از طریق «گفتار»که یک فعل مثبت معنوی است اگر به طور گسترده یا به قصد اخلال گسترده در نظم عمومی، ایجاد ناامنی، ایراد خسارت عمده و یا اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع و یا علم به موثر بودن اعمال صورت پذیرد، مرتکب به مجازات حدی «افساد فی الارض» محکوم خواهد شد. فی جمله جرم «افساد فی الارض» از طریق هر گونه رفتار اعم از فعل، ترک فعل، فعل مثبت مادی یا غیر مادی و معاونت در حکم مباشرت قابل تحقق است. لازم به ذکر است که «افساد فی الارض» صرفاً از طریق اعمال و جرایم مذکور در ماده قابل ارتکاب است و ارتکاب سایر جرایم در حد وسیع را نمی توان مشمول ماده و «افساد فی الارض» دانست. لذا مصادیق این جرم حصری اند که در ادامه به بررسی ماهیت تک تک مواردی که در ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی به عنوان موضوع جرم یا رفتار فیزیکی جرم «افساد فی الارض» احصاء شده اند خواهیم پرداخت.
الف. جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد
جرایم علیه تمامیت جسمانی اشخاص از زمره جرایم خشونت آمیز می باشد. این جرایم علیه جسم و جان، یعنی علیه آنچه که (بر خلاف مال) تنها دارایی واقعی انسان و جزئی از وجود اوست، ارتکاب می یابد. از این رو، از قدیم الایام در نظامهای حقوقی مختلف مجازاتهای سنگینی برای مرتکبان این دسته از جرایم پیش بینی شده است.
اگر جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد به طور گسترده ارتکاب یابد به گونه ای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد شود، یا به قصد حصول نتایج فوق یا با علم به امکان حصول نتایج فوق، ارتکاب یابد، جرم «افساد فی الارض» تحقق خواهد یافت. در ادامه در قسمت شرایط و اوضاع و احوال لازم برای ارتکاب جرم «افساد فی الارض»، در خصوص شرایط فوق الذکر و ابهام آنها مطالبی خواهد آمد.
ب. جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور
منظور از جرایم علیه امنیت، جرایم مذکور در فصل اول از کتاب پنجم (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵ از مواد ۴۹۸ تا ۵۱۲ است. بنابرین شامل دیگر جرایمی که هر چند علیه امنیت داخلی یا جارجی کشور است ولی در قوانین دیگر آمده نمی شود. ارتکاب جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور تحت شرایطی که در ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی مقرر شده است، باعث تحقق جرم «افساد فی الارض» می شود و باعث محکومیت مرتکب آن به مجازات اعدام می شود.
پ. نشر اکاذیب
خبر کذب، خبری است که در نظر کسانی که آن را منتشر می سازند یا در نظر مخاطبان با واقعیت مطابقت نداشته باشد.^[۱۱۹]
قبل از اینکه نشر اکاذیب به طور گسترده در ماده ۲۸۶ به عنوان یکی از صور ارتکابی جرم «افساد فی الارض» معرفی شود، قانونگذار در ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵ جرم نشر اکاذیب را مقرر کرده بود.^[۱۲۰]
در جرم نشر اکاذیب، لزوماً توهین یا افترایی نسبت به دیگری انجام نمی شود. برای مثال کسی به قصد بدبین کردن مردم نسبت به دیگری، یا برای تحریک کردن آنها به رأی ندادن به وی در انتخابات او را دارای تابعیت مضاعف یا همسر دوم اعلام می کند، در صورت صحت نداشتن این گونه شایعات، مرتکب نشر اکاذیب خواهد شد، در حالی که این اعمال توهین یا افترا محسوب نمی شود.
با توجه به ماده فوق الذکر، برای تحقق جرم اظهار یا نشر اکاذیب علاوه بر لزوم دروغ بودن مطالب مطرح شده، باید این کار به وسیله نامه، شکوائیه، مراسله، عریضه، گزارش یا توزیع هر گونه اوراق چاپی یا خطی با امضا یا بدون امضا یا به عنوان نقل قول صریح یا ضمنی از شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی صورت گیرد. از مصادیق مذکور در ماده می توان استنباط کرد که اظهارات شفاهی از شمول ماده خارج است هرگاه نامه یا شکوائیه به جای مکتوب شدن بر روی کاغذ، از طریق پست الکترونیکی ارسال یا گزارش در یک وب سایت گنجانیده شود، مورد مشمول ماده ۷۴۶ (قانون تعزیرات )^[۱۲۱] قرار خواهد گرفت، که راجع به نشر اکاذیب به وسیله سامانه رایانه ای و مخابراتی است و مجازات از نود یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات را برای مرتکب تعیین کرده است.^[۱۲۲]
علاوه بر این بر حسب ظاهر ماده ۶۹۸ و نظریه ادراه حقوقی قوه قضاییه^[۱۲۳] و رأی دیوان عالی کشور^[۱۲۴]، تعدد عریضه و مراسله شرط نیست بلکه نوشتن حتی یک نامه به مقامات رسمی به قصد ضربه زدن به غیر برای تحقق جرم کافی است. جرم مذکور در ماد فوق، جرمی مطلق است (اعم از اینکه از طریق مزبور به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به غیر وارد شود یا نه) و تحقق ضرر برای شمول آن لازم نیست. و همچنین جرم مذکور نیاز به سوءنیت خاص (قصد اضراز به غیر یا تشویق اذهان عمومی یا مقالات رسمی) دارد به علاوه بر اساس ماده ۱۰۴قانون مجازات اسلامی این جرم از زمره جرایم قابل گذشت است.
اما به نظر می رسد نشر اکاذیب مذکور ماده۲۸۶ شامل تمام انواع نشر، چه چاپی، خطی، اینترنتی، شفاهی می شود در صورتی که گسترده باشد و به گونه ای باشدکه موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، یا سبب اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیح گردد یا به قصد حصول نتایج فوق یا با علم به امکان حصول نتایج فوق ارتکاب یابد. البته اگر نشر اکاذیب شرایط مقرر در ماده را نداشته باشد حسب مورد مشمول مواد۶۹۸ (نشر اکاذیب) یا ۷۴۶ (نشر اکاذیب رایانه ای) خواهد بود.
ت. اخلال در نظام اقتصادی کشور
همان طور که ملاحظه کردید، در مبحث قبلی در قسمت مربوط به قانون اخلال گران اقتصادی به موضوع اخلال در نظام اقتصادی کشور پرداختیم، برای جلوگیری از تکرار مکررات به طور خلاصه به این مسأله می پردازیم. در ماده یک قانون مجازات اخلال گران اقتصادی۱۹/۹/۱۳۶۹ مواردی را به عنوان جرم مقرر شده است و در ادامه در ماده ۲ همان قانون مقرر کرده بود که چنانچه هر یک از اعمال مذکور در بندهای ماده یک به قصد ضربه زدن به نظام جمهوری اسلامی ایران و یا به قصد مقابله به آن یا با علم به موثر بودن اقدام در مقابله با نظام مذبور چنانچه «در حد فساد فی الارض» باشد، مرتکب به اعدام و در غیر این صورت به حبس از ۵ تا ۲۰ سال محکوم می شود. همانطور که در مبحث قبلی هم اشاره شد، قانونگذار تنها به عنوان «افساد فی الارض» بسنده کرده است. بدون آنکه این جرم را تعریف کرده باشد، حال به نظر می رسد با توجه به ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی بتوان منظور مقنن را مشخص کرد به این نحو که، منظور مقنن در ماده ۲ قانون مجازات اخلال گران اقتصادی از «در حد فساد فی الارض باشد» همان گستردگی مذکور در ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی است. صد البته شرط گسترده بودن اعمال مذکور در ماده ۲۸۶ شرطی کاملاً مبهم و قابل تفسیرهای متعدد است.
بنابرین با توجه به مواد ۱ و۲ قانون مجازات اخلال گران اقتصادی و ماده ۲۸۶ اگر اعمال مذکور در بندهای ماده ۱ به قصد ضربه زدن به نظام جمهوری اسلامی ایران و یا به قصد مقابله با آن و یا با علم به موثر بودن اقدام در مقابله با نظام باشد حبس از ۵ تا ۲۰ سال ولی اگر اعمال مذکور به طور گسترده ارتکاب یابد و با همان قصد ضربه زدن به نظام جمهوری اسلامی ایران و یا به قصد مقابله با آن و یا با علم به موثر بودن اقدام در مقابله با نظام باشد، مرتکب «مفسد فی الارض» خواهد بود و به مجازات اعدام محکوم می شود.
ث. احراق و تخریب
در فصل بیست وپنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵ تحت عنوان «احراق تخریب و اتلاف اموال و حیوانات» از مواد ۶۷۵ تا ۶۸۹ جرایمی را بر شمرده و برای آنها مجازات مقرر کرده است که توضیح در خصوص این مواد در این مقال نمی گنجد. ولی به نظر می رسد منظور از احراق و تخریب مذکور در ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی که بر طبق ماده مرتکب آن «مفسد فی الارض »است و به اعدام محکوم می شود، هر نوع احراق و تخریب اعم از اینکه از طریق آتش یا سایر وسایل تخریب کننده مثل بمب یا وسیله دیگر باشد است. قانونگذار در این مورد تخصیص نزده است به شرط اینکه گسترده باشد و به گونه ای باشد که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، نا امنی یا ورد خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی در حد وسیع گردد. البته با توجه به شرایط مذکور (گسترده بودن، در حد وسیع بودن،) احراق و تخریبی که از طریق بمب و مواد آتش زا صورت می گیرد بیشتر می تواند مصداق این جرم باشد همچنین فرقی ندارد احراق تخریب علیه اموال عمومی باشد یا اموال خصوصی.
ج. پخش مواد سمی و میکروبی و خطرناک
این مواد مثل موارد قبل در صورتی می تواند باعث تحقق جرم «افساد فی الارض» شود که به طور گسترده باشد و به گونه ای باشد که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده، به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی و در حد وسیع باشد، و یا به قصد نتایج فوق و یا با علم به امکان حصول نتایج فوق صورت گیرد. در غیر این صورت مشمول ماده ۶۸۸ قانون تعزیرات یا سایر قوانین خاص می شود.
ماده ۶۸۸ قانون تعزیرات مقرر می دارد: «هر اقدامی که تهدید علیه بهداشت عمومی شناخته شود از قبیل آلوده کردن آب آشامیدنی یا توزیع آب آشامیدنی آلوده، دفع غیر بهداشتی فضولات انسانی و دامی و مواد زاید، ریختن مواد مسموم کننده در رودخانه ها، زباله در خیابانها و کشتار غیر مجاز دام، استفاده غیر مجاز فاضلاب خام یا پس آب تصفیه خانه های فاضلاب برای مصارف کشاورزی ممنوع می باشد و مرتکبین چنانچه طبق قوانین خاص مشمول مجازات شدیدتری نباشند به حبس تا یک سال محکوم خواهند شد…»
چ. دایر کردن مراکز فساد و فحشا
ماده ۶۳۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مقرر می دارد: «افراد زیر به حبس از یک تا ده سال محکوم می شوند و در مورد بند «الف» علاوه بر مجازات مقرر، محل مربوط بطور موقت با نظر دادگاه بسته خواهد شد:
الف-کسی که مرکز فساد و یا فحشا دایر یا اداره کند.
ب- کسی که مردم را به فساد یا فحشا تشویق نموده و یا موجبات آن را فراهم نماید.

۳-۱-۲ ترانسفوزیون خون
خون و فرآورده ­های خونی توسط پرسنل بیمارستان تزریق می­ شود، بنابراین دستیابی به دانش پروتکل­های تزریق خون بیمارستان برای حفظ امنیت بیمار و مدیریت عمومی خطر، مهم است (۳۵). همچنین خون و فرآورده ­های آن عمر محدودی دارند، تهیه خون و فرآورده ­های خونی، نگهداری، انتقال و تزریق این اجزا هر یک فرایند مخصوص به خود را دارد، لذا باید بر تمامی مراحل فوق نظارتی وجود داشته باشد (۳۶).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اولین اشاره به انتقال خون در تاریخ، بیشتر جنبه افسانه دارد. نخستین تلاش برای انتقال خون به انسان در سال ۱۳۷۶ میلادی توسط پزشک جوانی به نام ژان انجام شد. تحقیقات اولیه در مورد انتقال خون بصورت علمی توسط جیمز ملاتورل در قرن ۱۸ صورت گرفت و در سال­های متمادی بررسی و تحولات گوناگون در این زمینه، انتقال خون را به شکل کنونی درآورده است (۲). هدف از انتقال خون افزایش اکسیژناسیون بافتی و جایگزین خون از دست رفته در خونریزی است که در نهایت پیش­آگهی بیماری را بهبود خواهد بخشید (۳). انتقال خون در بسیاری از بیماری­ها از جمله تالاسمی، اعمال جراحی و زایمان اهمیت حیاتی دارد و در عین حال انتقال خون همیشه با خطرات و مشکلات عدیده­ای همراه است: از جمله بیماری­های عفونی مثل هپاتیت، ایدز، مونونوکلئوز عفونی، تضعیف سیستم ایمنی، واکنش­های همولیتیک و غیر همولیتیک، ناسازگاریهای خونی و … از طرفی انتقال خون هزینه بالایی را طلب می­ کند (۸).
۴-۱-۲ فرآورده ­های خونی
پزشکان امروزه برای درمان بیماران از انواع مختلف فرآورده ­های خونی استفاده می­ کنند. بر اساس نیاز بیمار، پزشک می ­تواند برای تزریق گلبولهای قرمز از خون کامل، گلبولهای قرمز، گلبولهای قرمز حاوی لکوسیت کم، گلبولهای قرمز منجمد/گلیسرول­زدایی، گلبولهای قرمز شسته شده، گلبولهای قرمز احیا شده و گلبولهای قرمز اشعه داده شده استفاده کند (۳۷).
۱-۴-۱-۲ خون کامل:
خون کامل حاوی ۴۵±۴۵۰ میلی­لیتر خون اهدایی به اضافه محلول ضد انعقاد و نگهدارنده است. خون کامل منبع اصلی تولید کلیه فرآورده ­های خونی می­باشد که حاوی گلبول­های قرمز، گلبول­های سفید، پلاکتها و پلاسماست که در یک محلول مناسب ضد انعقاد/نگهدارنده جمع­آوری می­ شود (۳۷).
۲-۴-۱-۲ خون تازه:
خون کامل تازه برای بیماران خاصی نظیر نوزادان درخواست می­ شود. عده­ای معتقدند، خون تازه دارای ظرفیت حمل اکسیژن بالاتری می­باشد، زیرا خون تازه حاوی میزان DPG 3و۲ (DiPhosphoGlycerate) بیشتر و مواد دفعی کمتری (نظیر پتاسیم) در مقایسه با خون کهنه است. در اکثر گیرندگان خون، میزان DPG 3و۲، ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از انتقال به حد طبیعی باز می­گردد، از این رو در انتقال خون­های معمولی مشکلی ایجاد نمی­ شود (۳۸).
۳-۴-۱-۲ گلبول قرمز متراکم(P.C):
بدنبال سانتریفیوژ و رسوب خون کامل اهداکننده و جدا کردن پلاسما بدست می ­آید. اگر جداسازی در سیستم بسته باشد تاریخ انقضای گلبول قرمز مثل تاریخ انقضای خون کامل (۳۵-۴۲ روز) است. اما اگر جدا کردن پلاسما در یک سیستم باز انجام شده باشد تاریخ انقضای گلبول قرمز به ۲۴ ساعت کاهش می­یابد تا آلودگی باکتریایی در خون ایجاد نشود. در گلبولهای قرمز حاوی محلولهای افزودنی AS (Additive Solution) هماتوکریت ۶۰-۵۲% است که به مدت ۴۲ روز و گلبولهای قرمزی که در CPDA-1 نگهداری می­شوند هماتوکریت ۸۰-۷۰% داشته و بمدت ۳۵ روز قابل نگهداری هستند (۳۹).
۴-۴-۱-۲ فرآورده ­های حاصل از گلبول قرمز:
۱) گلبول قرمز کم لوکوسیت:
لکوسیت­های موجود در فرآورده ­های خونی، باعث ایجاد واکنش­های زیان­بار در بیمار حساس شده می­شوند. از جمله عوارض جانبی، واکنش­های تب­زای غیر همولتیک ناشی از انتقال خون است که به دنبال آلوایمونیزاسیون بیمار با آنتی­ژن­های لکوسیت انسانی (HLA) ایجاد می­ شود، در نتیجه بیمار نسبت به انتقال پلاکت مقاوم می­ شود (۴۰). فرآورده ­های خونی کم لوکوسیت همانند گلبولهای قرمز متراکم، در کاهش وقوع واکنش­های زیان­بار موثر هستند. همچنین کاهش لکوسیت، خطر انتقال عفونت­های ویروسی که در لکوسیت­ها ظاهر می­شوند را کاهش خواهد داد. سیتومگالوویروس (CMV)، اپشتین­بار ویروس و ویروس لنفوسیت T انسانی نوع I (HTLV-I) انحصاراً از طریق اجزای سلولی خون و عمدتأ لکوسیت­ها منتقل می­شوند (۴۱, ۴۲).
۲) گلبول قرمز شسته شده (W-PRBCs):
گلبول قرمز متراکم را با بهره گرفتن از یک یا دو لیتر نرمال­سالین شستشو می­ دهند تا همه عناصر آن بجز گلبول قرمز کاهش یابد (۴۳).
۳) گلبول قرمز اشعه دیده (PRBC):
گلبولهای قرمز خیلی کم تحت تاثیر اشعه قرار می­گیرند چون دارای حداقل فعالیت متابولیکی هستند اما بعلت تخریب غشا در اثر اشعه زیاد، مقادیر پتاسیم در واحدهای PRBC دیده شده است. بنابراین در موارد تعویض خون و انتقال خون جنینی با حجم زیاد (بیشتر از ۵۰cc) باید شسته شود. تا مقدار افزایش یافته پتاسیم که باعث علایم قلبی و عروقی در نوزادان میشود رفع گردد. مدت زمان ذخیره­سازی PRBC بعد از اشعه به ۲۸ روز میرسد (۴۴).
۴) گلبول قرمز متراکم منجمد و دگلیسرولیزه (F/D-PRBC):
RBC منجمد با اضافه شدن گلیسرول (محافظت شده از سرما) به خونی که معمولاً کمتر از ۶ روز از اهدای آن نگذشته باشد تهیه می­ شود و بعد در ۶۵- یا ۲۰۰- درجه برای مدت ۱۰ سال منجمد می­ شود. ذوب واحدهای گلبول قرمز منجمد باید در یک محفظه مناسب و با بهره گرفتن از حرارت خشک و یا حمام آب گرم انجام گیرد و به ۲۰-۴۰ دقیقه زمان اضافی نیاز دارد. پس از ذوب باید با محلولهای سالین- گلوکز شسته شود تا گلیسرول آن حذف شود. زمان نگهداری این محصول در دمای ۶-۱ درجه، در صورت تهیه در سیستم باز، بیشتر از ۲ ساعت نیست. اگر شستشو در سیستم بسته­ای انجام شود واحد فوق در دمای ۶-۱ درجه به مدت ۱۴ روز قابل نگهداری است (۴۴).
۵-۴-۱-۲ پلاکت:
پلاکت­ها نقش عمده­ای را در هموستاز طبیعی و ترمیم پارگی دیواره رگ­های خونی کوچک و آزادسازی فسفولیپید و سایر فرآورده ­های رها شده که جهت هموستاز در بدن لازم هستند، ایفا می­ کنند. پلاکت­ها دارای مقداری فاکتور اتصالی V و فاکتور VIII انعقادی می­باشند که متعاقب انتقال خون، آزاد شده و به هموستاز خون، کمک موثری می­ کنند. پلاکت­های مصرف شده جهت انتقال به بیمار از خون کامل معمولی و یا به روش سیتوفرزیس از یک دهنده خاص تهیه می­شوند (۴۵).
پلاسمای تازه منجمد (FFP):
پلاسمای تازه منجمد (FFP) پلاسمایی است که از خون کامل جدا شده و طی ۸ ساعت پس از خونگیری منجمد شده باشد. پلاسمای تازه منجمد حاوی پروتئین­های پلاسمایی همراه با کلیه فاکتورهای انعقادی از جمله فاکتورهای ناپایدار V و VIII می­باشد. نگهداری این فرآورده در دمای ^۰c18- یا کمتر، باعث پایداری فاکتورهای انعقادی به مدت یک سال پس از زمان خونگیری می­ شود (۴۴).
در زنجیره انتقال خون، خطاهای متعددی در مراحل حمل و نقل، درخواست تا تزریق خون و فرآورده ممکن است وجود داشته باشد که اکثر این خطاها از نوع غیر فنی می­باشند. با کنترل­های مکرر و روش­های صحیح کاری در این فرایندها و استفاده از چک لیست استاندارد می­توان از بسیاری از این خطاها جلوگیری نمود (۴۶).
مراقبت از خون (هموویژلانس) یک سیستم نظارت کشوری بر سلامت خون و فرآورده ­های آن در تمام مراحل (زنجیره انتقال خون)یعنی از زمان خونگیری از اهداکنندگان تا پیگیری دریافت کنندگان خون و فرآورده ­ها، گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ­های مربوط به اثرات ناخواسته انتقال خون و اعلام خطر به منظور تصحیح و اقدامات لازم برای جلوگیری از وقوع مجدد آنها است (۴۷).
موارد چک لیست:
فرم درخواست خون:
تشخیص قطعی گیرنده خون و جمع­آوری و نشانه­گذاری نمونه­های خون با فرم درخواست فرآورده خونی شروع می­ شود (شکل ۱-۱).

شکل ۱-۱ فرم درخواست خون
این فرم حاوی اطلاعات کافی برای شناسایی قطعی گیرنده می­باشد. طبق استانداردهای AABB (American Association of Blood Banks) باید در فرم درخواست، نام، نام خانوادگی و شماره شناسایی ملی قید شود. در بسیاری از کشورها، توزیع خون بدون تجویز پزشک منع شده است، بنابراین باید در فرم درخواست، نام پزشک مسئول درخواست کننده نیز قید شود. سایر اطلاعات، بر اساس روش­های مراکز مختلف انتقال خون، ممکن است تفاوت­هایی داشته باشند. فرم­های ناقص غلط و یا ناخوانا، نباید توسط سرویس انتقال خون پذیرفته شود. این فرم­ها باید حاوی میزان خون یا فرآورده درخواست شده، همچنین تاریخ درخواست و تاریخ انتقال خون باشند (۳۹).
اقدامات لازم قبل از تزریق:
الف: بررسی نمایید قبل از هر تزریق موارد زیر مهیا بوده و سپس اقدام به تحویل گرفتن خون و فرآورده از بانک خون نمایید:

• • انتخاب محل مناسب تزریق در بیمار – آماده بودن بیمار و پرستار جهت تزریق

• • ست تزریق خون

• • سر سوزن با سایز مناسب (در بالغین G22-14) در بچه­ها (G24-22)

• • موجود بودن داروهایی از قبیل آنتی­هیستامین، اپی­نفرین

• • محلول سدیم کلراید تزریقی

• • کپسول اکسیژن

• • دستگاه ساکشن

• • بررسی شود آیا طبق تجویز پزشک معالج بیمار قبل از تزریق نیاز به دارو دارد یا خیر

• • حداکثر فاصله زمانی بین تحویل گرفتن کیسه خون کامل و گلبول قرمز از بانک خون تا تزریق ۳۰ دقیقه می­باشد (۴۲).

ب: تحویل گرفتن خون و فرآورده توسط بخش
اگر کیسه خون یا فرآورده دارای هر یک از شرایط زیر باشد باید به بانک خون عودت داده شود:

• • هر گونه نشت از کیسه

• رنگ غیر طبیعی (بنفش، ارغوانی …)

این روش تاکنون جهت جداسازی و اندازه‌گیری ترکیبات آلاینده آب‌های طبیعی از قبیل هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای آفت‌کش‌های آلی فسفردار، آفت‌کش‌های آلی کلردار، کلروبنزن‌ها، تری‌هالومتان‌ها، ترکیبات بنزنی استخلاف‌دار، آلکان‌ها و آلکن‌ها به کاربرده شده است و نتایج رضایت بخشی از آنالیز این نمونه‌ها با کروماتوگرافی گازی حاصل شده است [۳۷-۳۶].
از این روش همراه با اسپکتروسکوپی جذب اتمی کوره‌ای و شعله‌ای و پلاسمای جفت­شده القایی برای استخراج و اندازه‌گیری کاتیون‌هایی از قبیل کادمیم، سرب، سلنیم و جیوه از آب استفاده شده است. این روش به علت حجم کم حلال آلی استخراج کننده مصرفی، دارای فاکتور تغلیظ بالا بوده و در نتیجه جهت آنالیز مقادیر خیلی کم این ترکیبات در آب‌ها، بسیار کارا می‌باشد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

به‌طورکلی امکان استخراج هرگونه هیدروفوبی که در درون محلول آبی وجود داشته باشد، با این روش وجود دارد. تاکنون توانایی این روش جهت استخراج هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای و آفت‌کش‌های آلی فسفردار، کلروبنزن‌ها و تری‌هالومتان‌ها به اثبات رسیده است.
در مواردی که قطبیت گونه‌ها و حلالیت آنها در آب کم است، بدون نیاز به واکنش‌های ثانویه می‌توان عمل استخراج را انجام داد. ولی در مواردی که حلالیت گونه‌ها در آب نسبتاً بالا باشد و یا نظیرکاتیون‌ها، محلول درآب باشند، لازم است به نحوی حلالیت آنها در آب کاهش یابد. به عنوان مثال برای کاتیون‌ها با بهره گرفتن از لیگاندهای آلی با هیدروفوبیسیته مناسب، کمپلکس‌های کم محلول در آب ایجاد کرده و عمل استخراج انجام می‌گیرد. کاتیون‌هایی از قبیل کادمیم، سرب، سلنیم و جیوه با این روش استخراج شده‌اند یا در مورد ترکیباتی مثل فنل‌ها و الکل‌ها می‌توان با مشتق‌سازی آنها به‌وسیله فرایند استری کردن، حلالیت را کاهش داده و عمل استخراج را انجام داد [۳۸].
حلال پخش­کننده معمولاً تتراکلریدکربن و حلال استخراجی استون می­باشد.

۲-۳-۳- اصول میکرو استخراج مایع – مایع پخشی

میکرو استخراج مایع- مایع پخشی در واقع شاخه‌ای از استخراج مایع- مایع معمولی می‌باشد که در جهت کاهش مصرف حلال‌های آلی مضر طرح‌ریزی شده است. به‌طور کلی در روش میکرو استخراج مایع- مایع پخشی سه جزء حلال آبی، حلال آلی استخراج‌کننده و حلال آلی پخش‌کننده به گونه‌ای با هم مخلوط می‌شوند که حلال آلی استخراج‌کننده به‌صورت قطرات بسیار ریز، در بین لایه‌های حلال آبی پخش شود. اندازه این قطرات به حدی است که جرم این قطرات توانایی غلبه بر نیروهای بین مولکولی آب را نداشته و نمی‌توانند بدون حضور یک نیروی خارجی به یکدیگر متصل شده و ته‌نشین شوند. البته لازم به ذکر است که نیروهای جاذبه کوچک برهمکنش‌های مولکولی حلال آب با مولکول‌های حلال استخراج‌کننده نیز در پایداری این سیستم تأثیرگذار است. بر اثر پخش حلال آلی استخراج‌کننده در درون آب، سطح تماس مولکول‌های آب و حلال آلی به میزان بسیار زیادی در مقایسه با استخر اج مایع- مایع معمولی افزایش می‌یابد. این امر سبب می‌شود که زمان لازم برای به تعادل رسیدن گونه استخراج‌شونده (که یا ذاتاً هیدروفوب است و یا به کمک فرایندهای کمپلکس‌کردن و یا مشتق‌سازی هیدروفوب شده است) بین آب و حلال آلی کاهش یابد و به حد ثانیه برسد [۳۹].
به‌طور کلی مراحل انجام میکرو استخراج مایع- مایع پخشی بدین شکل می‌باشد که ابتدا یک محلول همگن از حلال آلی استخراج‌کننده و حلال آلی پخش‌کننده با نسبتی معین تهیه می‌گردد. سپس مقدار مشخصی از این محلول به کمک یک سرنگ به سرعت به درون محلول آبی حاوی آنالیت تزریق می‌گردد. درنتیجه محلول کدر (ابری) می‌شود که این کدورت به علت پخش ذرات ریز حلال استخراج‌کننده در درون محلول آبی می‌باشد (شکل ). این مخلوط تا حدود زیادی پایدار می‌باشد و می‌تواند ساعت‌ها به همین حالت باقی بماند. سپس این مخلوط سانتریفوژ می‌گردد و در نتیجه ذرات ریز حلال استخراج‌کننده که دارای دانسیته بیشتری نسبت به آب، می‌باشند ته‌نشین می‌گردند. سپس این فاز ته‌نشین شده که حاوی آنالیت نیز می‌باشد، جهت آنالیز با روش‌های دستگاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شکل ۲-۴ مراحل میکرو استخراج مایع- مایع پخشی

اصول کلی توزیع ماده بین دو فاز غیرقابل اختلاط همانند استخراج مایع- مایع معمولی است، با این تفاوت که سطح تماس بسیار افزایش یافته است. در ضمن میزان ضرایب توزیع آنالیت‌ها نیز احتمالا متفاوت از ضرایب توزیع بین دو حلال آلی و آبی به تنهایی است، زیرا وجود حلال پخش‌کننده باعث تغییراتی هر چند کوچک در خواص حلال آبی و آلی می‌گردد [۴۰].

۲-۳-۴-محاسبه­ی فاکتورهای موثر در روش میکرواستخراج مایع- مایع پخشی

مقدار ماده استخراج شده در فاز ته نشین شده را می توان از روابط ریاضی استخراج مایع- مایع، بدست آورد.

(۲-۱)

ntot = nsed + naq

(۲-۲)

nsed = Co . Vaq – Caq . Vaq

همچنین ضریب توزیع به‌صورت غلظت ماده استخراج‌شده به غلظت آنالیت در فاز آبی پس از تعادل تعریف می‌شود.

(۲-۳)

nsed = Co . Vaq – . Vaq

(۲-۴)

n_sed = C_sed .V_sed

با جایگذاری رابطه‌ی ( در رابطه‌ی ( معادله‌ی زیر به‌دست می‌آید:

(۲-۵)

nsed = Co . Vaq – . Vaq

(۲-۶)

و نیز می توان گفت: ﺑﻌﺪ اﻧﮕﻴﺰﺷﻲ ﻫﻮش ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺷـﺎﻣﻞ ﺳـﻄﺤﻲ ﻛﻪ در آن اﻓﺮاد در ﻣﻮرد ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ های خود در تعاملات میان فرهنگی اطمینان و اعتماد دارﻧﺪ و ﻣﻴﺰان ﮔﺸﻮدﮔﻲ ﺑﺮای ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺳﺎﻳﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻫـﺎ و ﻣﻴـﺰان رﺿـﺎﻳﺘﻲﻛـﻪ از آن ﺗﻌﺎﻣﻼت در ﺧﻮد ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ، ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
انگیزش که وجه ظاهری هوش فرهنگی است، شامل سه نوع انگیزش ابتدایی است: ارتقای شخصی، یا خواسته ی یک فرد برای داشتن احساس بهتر در مورد خود؛ رشد، یا خواسته ی یک فرد برای بهبود دادن و رقابت با خود و استمرار به معنی پیوستگی و قابل پیش بینی بودن زندگی شخصی (ارلی و همکاران، ۲۰۰۶). این مؤلفه ها نحوه ی تطابق یک شخص را با شرایط فرهنگی جدید تحریک کرده و هدایت می کند و می توان آن را به ارتقا شخصی، سودمندی و ثبات تجزیه کرد (ارلی، انگ، ۲۰۰۳؛ ان جی، ارلی، ۲۰۰۶). افرادی که هوش انگیزشی بالایی دارند از تعامل در فرهنگ های جدید لذت می برند و در انجام چنین کاری و داشتن چنین توانایی هایی احساس اعتماد به نفس می کنند (انگ، داین، ۲۰۰۸).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

بعد رفتاری: اینکه فرد یا گروه اجتماعی در برخورد با افراد یا گروه هایی از سایر فرهنگ ها چه نوع کنشی یا واکنشی از خود نشان می دهند، مربوط به بعد رفتاری از هوش فرهنگی است. در حیات اجتماعی هر فرد یا گروه همواره موقعیت هایی پیش می آید که در آن ها تعامل با افراد یا گروه هایی با زمینه های فرهنگی متفاوت یا حتی متضاد ضرورت پیدا می کند. اینکه چگونه می توان به گونه ای اثربخش به چنین تعاملی دست زد و چه نوع از رفتارها و واکنش هایی می توانند فرد یا گروه را در آن موقعیت ها به اهداف خود برسانند در حالی که افراد یا گروه های متفاوت فرهنگی نیز از آن موقعیت احساس رضایت کنند، به بعد رفتاری از هوش فرهنگی و به عبارت دیگر هوش فرهنگی– رفتاری مربوط است. انگ و داین (۲۰۰۸) و رز و کومار (۲۰۰۸) تعریف کاملا یکسانی از بعد رفتاری هوش فرهنگی ارائه دادند. بر اساس نظر آنان بعد رفتاری به عنوان توانایی در بکارگیری کنش های زبانی و غیر زبانی به هنگام تعامل با مردمی از فرهنگ های متفاوت تعریف می شود.
هوش فرهنگی رفتاری نوعی قابلیت فردی برای نمایش اعمال مناسب شفاهی و غیرشفاهی هنگام تعامل با افراد دیگر در زمینه های مختلف فرهنگی است. هوش فرهنگی رفتاری براساس داشتن و کاربرد فهرست یا سلسله گسترده ای از رفتارهاست. این بعد از هوش فرهنگی اشاره به طیف گسترده ای از مهارت های رفتاری است که افراد دارند و می توانند به شکل مناسبی، رفتارهای کلامی و غیر کلامی خود را در موقعیت های جدید فرهنگی بروز دهند (انگ، داین، ۲۰۰۸).
ابعاد چهارگانه هوش فرهنگی در واقع تشریح گر فرآیندهای متفاوت در برخوردهای میان فرهنگی هستند. هوش فراشناختی بر فرآیندهای شناختی سطح بالاتر تمرکز دارد، هوش شناختی نشان دهنده دانش نسبت به هنجارها، رسوم و سنت ها در فرهنگ های مختلف است (انگ و همکاران، ۲۰۰۷). این شامل دانش اقتصادی، حقوقی (قانونی) و سیستم های اجتماعی فرهنگ ها و خرده فرهنگ های مختلف و دانش و آگاهی از چارچوب اصلی ارزش های فرهنگی می شود. هوش فرهنگی انگیزشی نشان دهنده اهمیت و سمت و سوی انرژی و توانایی هایی است که در جهت یادگیری و عملکرد در موقعیت ها و شرایط میان فرهنگی، سوق داده می شود. این نوع هوش فرهنگی عمدتاً به عنوان شکل خاصی از خود اثربخشی یا باور به مفید بودن خود و انگیزه درونی در موقعیت های میان فرهنگی معرفی می گردد و بالاخره هوش فرهنگی رفتاری، توانایی بروز دادن اعمال و اقدامات مناسب کلامی و غیر کلامی، مخصوصاً هنگام تعامل با افراد از فرهنگ های مختلف است (انگ و همکاران، ۲۰۰۶).
۲-۱-۱۳ مراحل اکتساب هوش فرهنگی
لیورمور (۲۰۱۰) فرایند چهار مرحله ای زیر را برای اکتساب هوش فرهنگی بیان کرده است:
در مرحله اول، سایق و بعد انگیزشی به فرد علاقه، انرژی و اعتماد به نفس و انگیزه لازم در جهت ترغیب و درک مورد نیاز و برنامه ریزی ضروری در جهت تعاملات میان فرهنگی ویژه می دهد. افرادی که دارای هوش انگیزشی بالایی هستند به یادگیری و سازگاری با موقعیت های فرهنگی متنوع ترغیب می شوند. اعتماد به نفسشان در توانایی سازگاری با موقعیت های فرهنگی احتمالاً تحت تأثیر روشی است که در آن موقعیت ها عمل می کنند.
در مرحله دوم، دانش و بعد شناختی برای فرد موجبات درک و فهم مسائل اساسی و تفاوت های بین فرهنگی را که با این تعاملات در ارتباط هستند، فراهم می سازد. افرادی که دارای هوش فرهنگی شناختی بالایی هستند دارای درکی غنی و خوب سازماندهی شده ای از فرهنگ و این که چگونه بر طرز فکر و رفتار افراد تأثیر می گذارند، هستند. آن ها می دانند که فرهنگ چگونه رفتار را تغییر خواهد داد.
در مرحله سوم استراتژی و بعد فراشناختی به افراد اجازه می دهد تا درک و فهم فرهنگی خود را ترسیم نموده تا بتوانند آن ها را برنامه ریزی و تفسیر نمایند که چه چیزی در این موقعیت ها مؤثر هستند. در این مرحله افراد به استراتژی سازی و معنی سازی تجربیات متنوع فرهنگی می پردازند. افرادی که دارای هوش فرهنگی فراشناختی بالایی هستند توانایی برنامه ریزی برای موقعیت های بین فرهنگی جدید را دارند، بهتر قادرند که رفتارشان را در موقعیت های فرهنگی نظارت، تجزیه و تحلیل و سازگار سازند. آن ها از چیزهایی که در رابطه با فرهنگ های مختلف نیاز است، آگاه هستند.
در مرحله چهارم، عمل و بعد رفتاری به فرد توانایی رفتار قابل انعطاف، اعمال کلامی و غیر کلامی متغیر و اثربخش برای انجام مسئولیت ها در موقعیت های بین فرهنگی را فراهم می سازد. افرادی که دارای هوش فرهنگی رفتاری بالایی هستند توانایی تقویت سه بعد دیگر را دارند، آن ها دارای فهرستی وسیع از رفتارهای وابسته به زمینه را دارند (Livermore, 2010 به نقل از مرادی، ۱۳۹۰).
شکل (۲-۲): چرخه چهار مرحله ای هوش فرهنگی
عمل
سایق
رفتار
انگیزش
استراتژی
شناخت
فراشناخت
دانش
۲-۱-۱۴ مراحل تکامل هوش فرهنگی
در رابطه با نحوه شکل گیری هوش فرهنگی، پاره ای از محققان معتقد به شناخت ذاتی هستند و تعداد دیگری نیز معتقدند که هوش فرهنگی در واقع پروسه ای است که در جریان آن، افراد دانش فرهنگی را به عنوان وجهی از واقعیت زندگی درک و کسب می کنند (توماس، ۲۰۰۶؛ ارلی، موساکوفسکی، ۲۰۰۴) و معتقدند که این جزء از فرهنگ زیرمجموعه بخش شناختی عقل می باشد.
جهت تکامل هوش فرهنگی لازم است مراحل زیر پشت سر نهاده شود:
مرحله اول: واکنش به محرک های خارجی. نقطه شروع تبعیت بی قید و شرط از هنجارهای فرهنگ خودی است. افرادی که برخورد خیلی کمی با سایر فرهنگ ها داشته اند و یا علاقه ای به فرهنگ های دیگر ندارند در این مرحله جای می گیرند.
مرحله دوم: شناخت هنجارهای دیگر فرهنگ ها و تمایل به داشتن مطالب بیشتری در مورد آنها. حس کنجکاوی باعث می شود فرد به دنبال کسب دانش بیشتر در مورد سایر فرهنگ ها باشد. افراد در این مرحله تلاش می کنند که به نحوی پیچیدگی فرهنگی محیط را درک کنند و در پی یافتن قوانین عملی باشند که راهنمای رفتارشان باشد.
مرحله سوم: همراهی با قواعد و هنجارهای سایر فرهنگ ها. مطلق گرایی کنار می رود و نوعی درک عمیق از تنوع فرهنگی آغاز می شود. افراد در این مرحله می دانند که در موقعیت های فرهنگی مختلف چه باید بکنند و چه باید بگویند اما این کار به تأمل نیاز دارد و رفتارهایشان غالباً طبیعی به نظر نمی رسد.
مرحله چهارم: تلفیق هنجارهای فرهنگی متمایز در رفتارهای جایگزین. در این مرحله دیگر موقعیت های گوناگون به تلاش زیادی احتیاج ندارد. افراد هر لحظه مجموعه ای از رفتارها را مدنظر دارند و به راحتی می توانند یکی از آنها را انتخاب کنند.
مرحله پنجم: کنش رفتاری بر مبنای شناخت دقیق شیوه ی تغییر فرهنگ بدون اینکه کسی متوجه شود. افرادی که از هوش فرهنگی بالایی برخوردار هستند خیلی زود متوجه تغییرات بستر فرهنگی می شوند. این افراد خیلی خوب از عهده تفاوت های ظریف فرهنگی بر می آیند و کنش های بین فرهنگی را خود به خود چنان تنظیم می کنند که منجر به تبادل بهتر و پیش بینی تفاوت های اندک بین فرهنگی شود. تعداد کسانی که در این مرحله قرار دارند حقیقتاً کم است (توماس، اینکسن، ۱۳۸۷).
از نظر پیاژه عمل کامل و اساسی هوش مستلزم سه مرحله اصلی است که این مراحل سه گانه با بحث های نظری درباره هوش فرهنگی مرتبط است. این مراحل عبارتند از:
سؤال که متوجه تحقیق و پژوهش می گردد.
فرضیه که راه حل را از قبل پیش بینی می کند.
ضبط یا کنترل که راه حل ها را انتخاب می کند.
مرحله اول که با طرح پرسش تحقیقی و پژوهشی آغاز می شود با بحث مربوط به هوش انگیزشی ارتباط دارد. در واقع فردی که از هوش انگیزشی بالایی برخوردار است همواره پرسش های متعددی را درباره فرهنگ سایر گروه های اجتماعی مطرح می کند و از طرق مختلف به دنبال گردآوری اطلاعات برای پاسخگویی به دغدغه های ذهنی خود در این باره است. آنچه که پیاژه به نام فرضیه یا راه حل های پیش بینی شده از قبل عنوان می کند با هوش فرهنگی فراشناختی مرتبط است. در این مرحله فرد دارای پرسش درباره سایر فرهنگ ها، با آگاهی نسبت به فرایند شناخت و مخاطراتی که عقاید قالبی در راه شناخت واقعی ایجاد می کند فرضیه هایی را طرح کرده و به دنبال فهم درستی یا نادرستی آن هاست بدون آن که بخواهد باورهای اولیه خود را به هر نحو که شده تأیید کند. مرحله سوم نیز که انتخاب راه حل هاست با هوش فرهنگی شناختی و رفتاری مرتبط است. در این مرحله است که پس از آزمون فرضیه، بر دانش فرد از فرهنگ سایر گروه ها افزوده شده و وی در می یابد که چه رفتاری در یک موقعیت خاص و در ارتباط با یک فرهنگ ویژه می تواند اثربخش تر باشد (پیاژه، ۱۳۵۷).
۲-۱-۱۵ آموزش هوش فرهنگی
ﻓﺮاﺷﻨﺎﺧﺖ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ دو ﻋﻨﺼﺮ ﻣﻜﻤﻞ داﻧﺶ ﻓﺮاﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻓﺮاﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮد. داﻧﺶ ﻓﺮاﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ داﻧﺸﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺗﺤـﺖ ﺷـﺮاﻳﻂ ﻣﺘﻨـﻮع ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮد و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻓﺮاﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﻛﺮدن ﺗﺠﺮﺑﻴـﺎت ﻣـﺮﺗﺒﻂ ﺑـﻪ ﻋﻨﻮان راﻫﻨﻤﺎی ﺗﻌﺎﻣﻼت در آﻳﻨﺪه اﺳـﺖ. ﻓﺮاﺷـﻨﺎﺧﺖ ﻳـﻚ ﺟﻨﺒـﻪ ﺣـﺴﺎس و ﻣﻬـﻢ از ﻫـﻮش ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﺳﺖ؛ ﺑﺴﻴﺎری ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی آﻣﻮزﺷﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻮاﺟـﻪ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ ﺑـﻪ دﻟﻴـﻞ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺑﺮ ﻳﻚ ﻣﺜﺎل ﺧﺎص ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﺟﺎی اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻛﻠﻲ ﻓﺮاﻳﺎدﮔﻴﺮی ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻛﻨﻨﺪ. شخصی که هوش فرهنگی بالایی دارد ﻗﺎدر اﺳﺖ ﻳﻚ ﺗﺼﻮﻳﺮ و ﻧﻘﺸﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ از وﺿﻌﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ ﺗـﺎ ﺑﺘﻮاﻧـﺪ ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻣﺆﺛﺮی ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ. اﻳﻦ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻳﻚ ﺑﻨﻴﺎد ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﮔﺴﺘﺮده از داﻧـﺶ در ﻣـﻮرد ﻓﺮﻫﻨـﮓﻫﺎ و ﺟﻮاﻣﻊ اﺳﺖ ﻣﺸﺎﺑﻪ آﻣﻮزشﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ اﻧﺴﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد، ﻣﺒـﺎﺣﺜﻲ ﻫﻤﭽـﻮن ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی، ﻣﺆﺳﺴﺎت ﻣﺬﻫﺒﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ، ارﺗﺒﺎﻃﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺳـﺎﻳﺮ موارد مشابه (ارلی، پترسون، ۲۰۰۴).
دوﻣﻴﻦ ﺑﻌﺪ ﻫﻮش ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪ اﻧﮕﻴﺰﺷﻲ آن اﺷﺎره دارد و ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨـﺪ آﻳـﺎ ﻓـﺮد اﻧﮕﻴﺰه زﻳﺎدی ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺟﺪﻳﺪدارد ﻳﺎ ﻧﻪ. ﺧﻮدﺑﺎوری ﻳﻚ ﺟﻨﺒﻪ ﻛﻠﻴـﺪی از ﻫـﻮش ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﺳﺖ و ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ در ﻫﻮش ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﺧـﻮدﻛﺎرآﻣـﺪی ﺑـﻪ ﻣﻌﻨـﺎی ” ﻗﻀﺎوﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮد در ﻣﻮرد ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﻫﺎﻳﺶ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﺳـﻄﺢ ﻣﺸﺨـﺼﻲ از ﻋﻤﻠﻜـﺮد دارد” (باندورا، ۲۰۰۰). ﺧﻮدﺑﺎوری ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ، ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻛﺎﻣﻠﻲ از ﺟﻨﺒﻪ انگیزﺷﻲ ﻫـﻮش ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻧﻴﺴﺖ، یک مورد بسیار مهم دیگر هدف گذاری است. اﻓﺮادی ﻛﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪ اﻧﮕﻴﺰﺷﻲ ﺑﺎﻻﻳﻲ در ﻫﻮش ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ دارﻧـﺪ در ﺗﻌﺎﻣﻼت ﻣﻴﺎن ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﺛﺮﺑﺨﺶﺗﺮ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و اﻳﻦ اﺣﺴﺎس ﻗﻮی را دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑـﺎ ﻃﺮز ﻓﻜﺮﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻳﮕﺮان و ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺘﻐﻴﺮ و ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻛﻨﺎر ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ و ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ و ﻋﺪم اﻃﻤﻴﻨﺎن را ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ. ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ در ﺑﻌﺪ اﻧﮕﻴﺰﺷﻲ، ﻫﻮش ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﻫﻨﮕﺎﻣﻲﻛﻪ در دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻫدف دﭼﺎر ﻧﺎاﻣﻴﺪی اولیه ﮔﺮدد،”انتظارات کارآمدی” بطور تصاعدی افت ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ،”ﺗﺼﻮﻳﺮ از ﺧﻮد” ﻣﻨﻔﻲ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ و از ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان دوری ﻛﺮده و اﻧﺰوا اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ (ارلی، پترسون، ۲۰۰۴).
ﺳﻮﻣﻴﻦ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﻮش ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، رﻓﺘﺎرﻫﺎﻳﻲﻛﻪ ﻳﻚ ﻓﺮد از ﺧﻮد ﺑﺮوز ﻣﻲدهد را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ. ﺟﻨﺒﻪ رﻓﺘﺎری ﻫﻮش ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻻزﻣﻪ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺟﺪید داﻧﺴﺘﻦ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺻﻮرت و ﭼﮕﻮﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﻛﻨﻴﻢ (ﺟﻨﺒﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ) و ﻣﺤﺮﻛﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﻼش ﺑﺮای ﻋﻤﻞ (ﺟﻨﺒﻪ اﻧﮕﻴﺰﺷﻲ) ﻧﻴﺴﺖ، ﺑﻠﻜﻪ داﺷﺘﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪی رﻓﺘﺎری ﻓﺮد ﺿﺮوری اﺳﺖ. در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻓﺮد اﻳﻦ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ را ﻧﺪاﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ اﻳﻦ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ را در ﺧﻮد ﭘﺮورش دﻫﺪ. بروز ﺧﻮد،^[۷۶]ﺑﻮﻳﮋه در رﻓﺘﺎرﻫای اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑـﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ. زﻳﺮا رﻓﺘﺎریﻛﻪ در ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺗﻌﺎﻣﻼت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﻋﻤﺎل ﻣﻲ شود مقدمتاً به وسیله نیاز به ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻋﻘﻴﺪه و اﺣﺴﺎس و ﺑﺮوز ﺧﻮد ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ میﺷﻮد (Goffman، ۱۹۶۷). ﻣﺪل ﺳﺎزی ﻧﻘﺶ ﺑﻪ ﻫﻮش ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ رﻓﺘﺎری ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪﻛﻪ در ﻗﺎﻟﺐ اﻳﻔﺎی ﻧﻘﺶ در ﺑﺮﺧﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی آﻣﻮزﺷﻲ اراﺋﻪ ﺷـﻮد. ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﻫﻮش ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎﻻﻳﻲ دارد ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮی در ﻫﺮ زﻣﻴﻨﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﻌﻴﻦ، ﺑﺮﻗـﺮار ﻛﻨﺪ ﻫﺰارﻫﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺸﺎﻫﺪه دﻳﮕﺮان و ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎ در ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ آن ﻫﺎ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﻫﻮش ﻓﺮهنگی ﺑﺎﻻﻳﻲ دارد اﻳﻦ اﺷﺎره ﻫﺎ را ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و از آنﻫﺎ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻛﺮده و رﻓﺘﺎر ﻣﻲکند (Bargh & Chartrand, 1999). ﻓﺮدی ﻛﻪ ﻫﻮش ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎﻻﻳﻲ دارد ﻳﻚ ﻣﻘﻠﺪ زﻳﺮک اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺣﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳـﺖ اشتباهاً ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺳﺘﻬﺰاء دﻳﮕﺮی ﺗﻌﺒﻴر و تفسیر شود.
اینکسن و توماس در کتاب مهارت های انسانی خود اظهار داشته اند آموزش های رسمی که با هدف ارتقا هوش فرهنگی صورت می گیرد را می توان دسته بندی نمود. مبنای دسته بندی عبارتند از: الف) اینکه تا چه حد تجربی یا عملی هستند. ب) اینکه چقدر فرهنگی محسوب می شوند و در برخورد های میان فرهنگی کاربرد می یابند. رشد صحیح هوش فرهنگی مستلزم یادگیری تجربی و شکل گیری دانشی است که مهارت رفتاری را چنان ارتقا بخشد که در برخورد با سایر فرهنگ ها مفید واقع شود. نمودار زیر انواع آموزش های رسمی و کاربرد آن را برای ارتقاء هوش فرهنگی نشان می دهد.
جدول (۲-۲): انواع آموزش ها برای ارتقا هوش فرهنگی

کاربرد در هوش فرهنگی

روش های آموزشی

دانش در باب فرهنگ های خاص ، ابعاد فرهنگی و فرآیندها

آموزش تئوری
کتاب ، سخنرانی و جلسه توجیهی

مدیریت دانش

همبستگی

^***۴۶۴/۰

سطح معناداری

۰۰۰/۰

حجم نمونه

۱۴۶

جدول بالا نشان می‌دهد که همبستگی بین مدیریت دانش و سلامت سازمانی کارکنان برابر با ۴۶۴/۰ می‌باشد و با توجه به سطح معناداری برآورد شده که برابر ۰۰۰/۰ می‌باشد و در سطح اطمینان ۹۵/۰ درصد می‌توان ادعا کرد که فرض صفر رد و نقیض آن تأیید می‌گردد، یعنی فرض پذیرفته می‌شود. درنتیجه بین مدیریت دانش و سلامت سازمانی کارکنان شرکت سایپا کاشان رابطه معناداری وجود دارد. یعنی مدیریت دانش با ایجاد و ارتقاء سلامت سازمانی رابطه نسبتا معنادار دارد بدین معنی که، با ارتقاء مدیریت دانش سلامت سازمانی نیز ارتقاء می‌یابد.
۴-۴) یافته های جانبی تحقیق
در این بخش در قسمت اول به بررسی میزان مدیریت دانش و مولفه‌های آن (بیرونی سازی دانش، ترکیب، درونی سازی دانش و اجتماعی سازی دانش) در کارکنان شرکت سایپا پرداخته می‌شود. در قسمت دوم به رتبه‌بندی مولفه‌های مدیریت دانش از طریق آزمون فریدمن پرداخته می‌شود.
۴-۴-۱) آزمون فرضیه جانبی اول
فرضیه جانبی اول به بررسی میانگین میزان بیرونی سازی دانش می‌پردازد که به منظور آزمون این فرضیه ‌به صورت فرضیه‌های آماری، (نشان دهنده ادعا) و (نشان دهنده نقیض ادعا) تبدیل می‌شود.
: میزان بیرونی سازی در بین کارکنان شرکت سایپا کاشان پایین‌تر از حد متوسط است.
: میزان بیرونی سازی دانش در بین کارکنان شرکت سایپا کاشان بالاتر از حد متوسط است.
نقیض ادعا
ادعا
برای بررسی فرضیه از سؤالات ۱ تا ۵ پرسشنامه استفاده گردیده است و این فرضیه با بهره گرفتن از آزمون میانگین یک جامعه مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج حاصل از این بررسی در جدول ۴-۱۰ نشان داده شده است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جدول ۴-۱۰: نتایج حاصل از آزمون t برای فرضیه‌ی جانبی اول

متغیر

df

t

سطح معنی داری(p)

میانگین

انحراف معیار

حد بالا

حد پایین

بیرونی سازی دانش

۱۴۵

۸۴۹/۷

۰۰۰/۰

۳۶۶۱/۳

۵۶۳۵۹/۰

۴۵۸۳/۰

۲۷۳۹/۰

جدول بالا نشان می‌دهد که میانگین میزان بیرونی سازی در بین کارکنان شرکت سایپا کاشان ۳۶۶۱/۳ می‌باشد که از مقدار آزمون ۳ بیشتر می‌باشد و همچنین با توجه به سطح معناداری برآورد شده که برابر ۰۰۰/۰می‌باشد و در سطح اطمینان ۹۵/۰ درصد می‌توان ادعا کرد میزان بیرونی سازی در بین کارکنان شرکت سایپا کاشان بالاتر از حد متوسط است. از طرفی با مدنظر گرفتن یکطرفه بودن آزمون و مثبت بودن حد بالا و پایین، مقدار میانگین از مقدار مورد آزمون بزرگتر است، در نتیجه فرض رد می‌گردد. در واقع چون مقدار بحرانی بدست آمده از جدول برابر ۶۴۵/۱ است و t محاسبه شده با مقدار ۸۴۹/۷ از t جدول بیشتر است فرض صفر رد و نقیض آن تأیید میگردد، یعنی فرض پذیرفته می‌شود.
۴-۴-۲) آزمون فرضیه جانبی دوم
فرضیه جانبی دوم به بررسی میانگین میزان ترکیب دانش در بین کارکنان شرکت سایپا کاشان می‌پردازد که به منظور آزمون این فرضیه به صورت فرضیه‌های آماری، (نشان دهنده ادعا) و (نشان دهنده نقیض ادعا) تبدیل می‌شود.
: میانگین ترکیب دانش در بین کارکنان شرکت سایپا کاشان پایین‌تر از حد متوسط است.
: میانگین ترکیب دانش در بین کارکنان شرکت سایپا کاشان بالاتر از حد متوسط است.
نقیض ادعا
ادعا