شرح ابیات :
وینت مشکل: یعنی دور بودن من از دوست با وجود کمال نزدیکی او، ترا مشکل و عجیب می‌آید. ضبط بعضی نسخه ها “این عجیب تر ” است. در این صورت، عجب مصدر است و بر حسب قاعده نمی‌بایست ادات تفضیل به آن اضافه شود جز آنکه در زبان فارسی عجب به معنی عجیب به کار می‌رود.
مهجور: اسم مفعول یعنی دور شده، مصدر آن “هجر” به فتح اول است و به کسر اول غلطی مشهور است(خزائلی، ۳۶۱:۱۳۶۶).
هیچ کس مانند خدا به انسان نزدیکتر نیست ولی برخی درک نمی‌کنند و خود را در محضر خدا نمی‌بینند.
۴-۱-۲- سوره‌ی بقره، آیه ی۱۰
فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزادَهُمُ اللَّهُ مَرَضاً وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ بِما کانُوا یَکْذِبُونَ.
(اینان به دل بیمارند [که پند پذیر نیستند] و خدا بیمارى‏شان فزون کند و آزارى دردناک دارند چون سخن حق دروغ پندارند)
نکته ها :
بیماری دل یا به واسطه‌ی دین است مثل کفر و انکار حقایق دین و یا از نظر اخلاق اجتماعی است مثل کینه، حسد،کبر، و ممکن است از جهت اخلاقی نفسانی باشد مثل ترس، بخل و حرص
– در این آیه نفرین به منظور راهنمایی مردم استفاده شده است که برای اشخاص منحرف، نفرین لازم است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

پیام ها :
۱.مقصود از بیماری دل، ناراحتی و رنج ریاست و شخصیّت کافران و مشرکین بود که هر چه اسلام قوی تر می‌شد بیماری برای آنها هم زیاد می‌شد.
۲.سه جور دروغ داریم:
الف) در جنگ که گفته‌اند جنگ با فریب پیش برود؛
ب) برای رفع کینه میان دو نفر؛
ج) در معاشرت مرد و زن برای به دست آوردن دل یکدیگر تا آنجا که موجب گول زدن نشود.
و این مثل: دروغ مصلحت آمیز به از راست فتنه انگیز است، برای مصلحت دیگران درست است نه منفعت خود(عاملى، ۱۳۶۰، ج‏۱: ۱۶).
شواهد شعری سعدی مربوط به قسمت ۲ پیام ها:

تا نیک ندانی که سخن عین صواب است
گـر راست سخن گوئی و در بنـد بــمانی

باید که به گفتن دهن از هم نگشائی
به ز آن که دروغت دهد از بند رهائی
(سعدی، ۱۳۸۴: ۳۰۳)

شرح ابیات :
عین صواب:کاملاً موافق مصلحت، کاملاً درست
گر راست سخن گویی و در بند بمانی :
این بیت به ظاهر بر خلاف گفته دیگر شیخ است که فرمود : دروغی مصلحت آمیز به از راستی فتنه انگیز، لکن در واقع آن سخن به مصلحت عام یا مصلحت دیگران ناظر است و این است متوجّه به مصلحت شخصی است(خزائلی،۱۳۶۶: ۷۳۵ ).
از آن جا که همه‌ی اعضاء و جوارح انسان مورد بازخواست قرار می‌گیرد در هنگام سخن گفتن باید مواظب بود تا به قطعیت چیزی علم پیدا نکردیم سخن بر زبان جاری نکنیم.