ایالت کاتالونیا: که در این کشور کوچک ثابت شده است که سیاست همکاری شبکه‌های کتابخانه‌های مختلف ضروری است و این به معنی به اشتراک گذاشتن منابع و خدمات به منظور دسترسی به خدمات کارآمدتر به همه شهروندان و حفظ صرفه‌جویی‌های اقتصادی در استفاده از منابع کتابخانه‌های عمومی می‌باشد.
شهر اونتاریو: در این شهر کتابخانه هر سال مبلغی در حدود ۱۵۰ میلیون دلار جهت خرید منابع خود از قبیل کتاب‌های علمی، داستان‌های همه پسند، پروانه‌های ثبت اختراع، مجلات و مواد سمعی و بصری صرف می‌کنند. لذا پروژه کتابخانه دیجیتالی اونتاریو مطرح گردید. در این پروژه، میان ۶۵۰۰ کتابخانه عمومی، دانشگاهی، آموزشگاهی و دانشکده‌ای ارتباط برقرار می‌شد. بدون همکاری کتابخانه دیجیتالی اونتاریو، شکاف اطلاعاتی میان گروهی که دسترسی به اطلاعات داشتند و افرادی که این دسترسی برایشان وجود نداشت بیشتر می‌شد.

کشور استرالیا: یکی از پروژه‌های کشور استرالیا در خصوص ارتباط میان کتابخانه‌های عمومی و دانشگاهی که در مجلس سنا مورد بحث قرار گرفت، پروژه کنیتیکا^[۷۹] بود. در واقع بحث اصلی این پروژه در خصوص ایجاد این کتابخانه‌ها فضایی واحد و افزایش دسترسی استفاده کنندگان به منابع بود. این بحث‌ها منجر به موفقیت پروژه اطلاع‌رسانی کنیتیکا در کشور استرالیا گردید.
در نتیجه‌ای که در خصوص این تحقیق بدست آمده این بود که امروزه مهمترین مسئله برای ارتباط کتابخانه‌ها به عنوان مراکز حیات فکری، برقراری ارتباط شبکه‌ای در کتابخانه‌های با هدف استفاده مشترک و مکان اطلاعاتی برای مراجعه همگان است.
– علیدوستی و نظری (۱۳۸۵)، در تحقیق خود که با عنوان: «عوامل موفقیت اشتراک منابع در کتابخانههای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری» است بیان نموده‌اند، بررسی عوامل موفقیت اشتراک منابع در کتابخانههای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و میزان وجود این عوامل وتوجه به آنها در وضع کنونی، ارائه شده است. روش انجام تحقیق، ابتدا از طریق مطالعه‌ی سوابق پژوهشهای پیشین، شناخت نسبتاً جامعی از عوامل موفقیت اشتراک منابع حاصل گردید. ابزار گردآوری داده ها در این تحقیق پرسشنامه بود. حجم نمونه لازم ۱۴۰ کتابخانه بود که بر اساس تعداد مدارک موجود در کتابخانهها (کتاب، نشریات ادواری، پایان نامه و رساله) و با روش نمونه گیری تصادفی- طبقهای و گزینش از هر طبقه با توجه به حجم جامعه در هر طبقه صورت پذیرفت. کل جامعه آماری ۲۳۴ کتابخانه بود که ۱۴۰ کتابخانه (۶۰%) به عنوان نمونه به روش نمونه گیری ردهای- تصادفی از میان آنها گزینش شدند. سپس ابزاری برای سنجش اعتبار این عوامل ساخته شد. این ابزار در نمونه‌ی منتخب به کار رفت و اهمیت عوامل از نظر پاسخگویی ارزیابی گردید.
– خسروی و عبدالمجید (۱۳۸۶)، در تحقیق خود تحت عنوان: «بررسی خدمات امانت بین کتابخانه‌ای» دریافتند: از آنجا که امانت بین کتابخانه‌ای شاهرگ حیاتی دسترسی به دنیای دانش است، در این تحقیق ضمن تعریفی کوتاه از امانت بین کتابخانه‌ای یا همکاری بین کتابخانه‌ای، تلاش شده تا تفاوت خدمات این نظام و خدمات تحویل مدرک در جهت گردآوری اطلاعات و منابع مورد نیاز استفاده کنندگان تبیین گردد. و در نتیجه به وضعیت این خدمات در جهان و همچنین در ایران و معرفی طرح‌های اجرا شده (غدیر و امین) می‌پردازد. در ایالت متحده آمریکا، کتابخانه‌های پژوهشی در سال ۱۹۹۵، ۸ درصد کم‌تر پیایند و ۲۳ درصد کم‌تر تک نگاشت نسبت به سال ۱۹۸۶ خریداری کرده بودند. با وجود اینکه هزینه صرف شده برای پیایندها ۱۰۶ درصد و برای تک نگاشت‌ها ۲۲ درصد افزایش یافته بود. در کشورهایی مانند بریتانیا و حتی کشورهای در حال توسعه مانند مالزی و پاکستان نظام امانت بین کتابخانه‌ای مطلوبی وجود دارد. در کشور ما نیز هر چند شاید نظام اطلاع‌رسانی کارآمد و مؤثری وجود داشته باشد، اما با توجه به کاهش منابع مالی و همچنین افزایش هزینه تهیه نشریات و کتب، لزوم استفاده از خدمات همکاری بین کتابخانه‌ای هویدا می‌باشد. قابل ذکر است در این رابطه تلاش‌هایی همانند طرح‌های غدیر و امین صورت گرفته است. از طرف دیگر، بحث خدمات تحویل مدرک نیز باعث خدمات تأمین مدرک متفاوت می‌باشد. به این دلیل که بحث خدمات تحویل مدرک به موضوع اشاعه اطلاعات برمی‌گردد. در صورتی که بحث خدمات تأمین مدرک، در حوزه مجموعه‌سازی و فراهم آوری اطلاعات است. بنابراین نتیجه‌ای گرفته شده در خدمات تحویل مدرک، منابع اطلاعاتی ارسال شده عودت داده نمی‌شود و ارسال مدارک مبنای تجاری و انتفاعی دارد. در صورتی که در امانت بین کتابخانه‌ای، منابع اطلاعاتی دریافت شده پس از مدتی عودت داده می‌شوند. و عمدتاً ارسال مدارک نیز با اهداف غیر انتفاعی انجام می‌شود.
– محمدی و ایزدی یگانه ( ۱۳۸۶)، در تحقیق خود با عنوان:«‌اشتراک منابع در کتابخانه‌های سنتی و دیجیتالی با تأکید بر چند تجربه جهانی» به این نتایج رسیده‌اند که: هدف از تحقیق، اشتراک منابع در کتابخانه‌های سنتی و دیجیتالی با تجربه‌های جهانی می‌باشد. روش بکار گرفته شده، پیمایشی و کاربردی می‌باشد. و پرداختن به مشکلات خاصی است که در برخی از کشورهای جهان در مورد اشتراک منابع وجود دارد. هدف اصلی اشتراک منابع در این تحقیق، ضرورت‌های استفاده از اشتراک منابع است که عبارتند از:
کمبود بودجه: کتابخانه‌ها نمی‌توانند تمام منابع را به همان سرعتی که منتشر می‌شود تهیه کنند.
انفجار اطلاعات و رشد روز افزون دانش بشری: بنابر اطلاعات موجود دانشمندان آمریکایی در ۱۹۶۵ تعداد ۲۱۷ هزار عنوان و در ۱۹۹۵ حدود ۶۶۰ هزار عنوان مقاله منتشر کرده‌اند.
نرخ بی‌ثباتی ارز: افزایش قیمت اطلاعات چاپ شده به ویژه نشریات ادواری و نوسان نرخ ارز و عوارض ناشی از آن، هر ساله خسارت‌های سنگینی را بر کتابخانه‌ها وارد می‌کند.
افزایش میزان اطلاعات در قالب‌های الکترونیکی: در مقایسه با سال‌های قبلی افزایش یافته است. بنابر آمار ارائه شده از سوی دانشگاه ایلینویز، هم اکنون بیش از هشت هزار پایگاه اطلاعاتی در بازار اطلاع‌رسانی وجود دارد. که حاوی حدود ۵/۶ میلیارد رکورد اطلاعاتی می‌باشد.
کاهش سرمایه‌گذاری‌های نهادهای دولتی: نرخ رشد قیمت‌ها در مقایسه با افزایش بودجه مراکز علمی و تحقیقاتی، رشد بیشتری دارد. برابر آمارهای موجود در سال ۱۳۷۵ برای تأمین منابع خارجی مورد نیاز ۱۱۰ کتابخانه وابسته به مراکز آموزش عالی مستقر در تهران ۶۰۶/۱۸۸ دلار نیاز بود، در حالی که بودجه این مراکز در همان سال ۷۰ میلیون دلار بود.
افزایش تقاضاهای عمومی برای دسترسی به منابع: تحقیقات نشان می‌دهد که امروزه تعداد کاربران اینترنتی در سراسر جهان در حال افزایش است. برای مثال دو کشور نروژ و زلاندنو به ترتیب۴۸۰/۸۹۹ و ۳۳/۷۰۳ میزبان اینترنتی در هر ۱۰ هزار نفر هستند.
– امین پور(۱۳۸۷)، در تحقیق خود با عنوان: «امانت بین کتابخانهای در ایران و جهان» به این نکات اشاره دارد که: در حال حاضر، امانت بین کتابخانهای در ایران و سایر کشورها در سطوح و درجات مختلفی کمابیش در حال اجراست. به طور مثال، در حالی که کشورهای در حال توسعه در تلاش برای پیاده کردن الگوی دسترسی به موقع به جای الگوی قدیمی دسترسی در صورت لزوم برای گسترش مجموعه های خود هستند، کشورهای پیشرفته راهکار دسترسی آزاد به منابع را که بیشتر متکی بر شبکه ها و منابع تمام متن دیجیتالی است در پیش رو دارند زیرا الگوی دسترسی به موقع را دسترسی بسیار دیر هنگام میدانند، هر چند که راهکار جدید خود را نیز بسیار گران ارزیابی کردهاند. و هدف از تحقیق بررسی اشتراک منابع که یکی از راهکارهای مقابله با محدودیتهای مالی و فیزیکی کتابخانهها و مراکز اطلاع‌رسانی است که می‌تواند در زمینه انتخاب و تهیه منابع یا امانت بین کتابخانهای و یا تلفیقی از هر دو باشد. وجامعه آماری در این تحقیق تاریخچه و وضعیت کنونی نظام امانت بین کتابخانهای در ایران و کشورهای منتخبی از پنج قاره جهان را مورد بررسی قرار میدهد. در ایران برای نخستین بار در بیستم آذر ماه ۱۳۴۸ در جلسهای با حضور جمعی از نمایندگان کتابخانههای کشور در قالب آیین نامهای پیشنهاد شد و اجرای آن در همان سال توسط مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران آغاز گردید. ایالات متحده آمریکا نظام امانت بین کتابخانهای به شیوه جدید، با پیشرفت حرفه کتابداری در آمریکا در اواخر قرن نوزدهم شکل عملی به خود گرفت. مکزیک،انگلستان،استرالیا، مالزی، هندوستان و نیجریه به عنوان نمونه در بین کشورهای ایالات متحده آمریکا انتخاب شدهاند.
– باواخانی (۱۳۸۷)، در تحقیق خود با عنوان:«نگاهی به سیستم امانت بین کتابخانه‌ای و تحویل مدرک در کتابخانۀ ملی پزشکی آمریکا» پس از معرفی اجمالی «کتابخانه ملی پزشکی آمریکا» و «شبکه ملی کتابخانه‌های پزشکی» به اختصار این سیستم و چگونگی عملکرد آن را در کتابخانه مذکور معرفی می‌کند. در میان انواع کتابخانه‌هایی که در حوزه موضوعی مشخصی به ارائه خدمات تحویل مدرک و اشتراک منابع از طریق شبکه می‌پردازند، می‌توان کتابخانه ملی پزشکی آمریکا را نام برد که در این زمینه با بهره‌گیری از امکانات شبکه در میان کتابخانه‌های عضو، خدمات بسیار مطلوبی ارائه می‌دهد. در ادامه کلیاتی دربارۀ کتابخانه ملی پزشکی آمریکا و چگونگی عملکرد این کتابخانه در زمینه مدرک و امانت بین کتابخانه‌ای، به اختصار بیان می‌شود. فرایند کلی خدمات تحویل مدرک و امانت بین کتابخانه‌ای، به اختصار بیان می‌شود. خدمات تحویل مدرک و امانت بین کتابخانه‌ای در شبکه‌ی کتابخانه ملی پزشکی آمریکا به این صورت است که کاربران عضو شبکه (اعم از کتابخانه‌ها یا افراد متخصص) طبق طرح، ابتدا درخواست خود را در زمینه اطلاعات پزشکی از طریق کتابخانه‌های پزشکی محلی و در صورت عدم دستیابی به سطح ایالتی و در نهایت به کتابخانه ملی پزشکی می‌رسانند و بدین ترتیب تمام اطلاعات و خدمات کتابخانه ملی پزشکی در سراسر شبکه در دسترس است. طبق آماری که هفدهم جولای ۲۰۰۷ بر روی وب سایت کتابخانه ملی پزشکی ارائه شده است، تا کنون بیشترین روش بکار گرفته شده در شبکه، برای امانت بین کتابخانه‌ای و تحویل مدرک، استفاده از نرم افزار «آریئل»^[۸۰] و کمترین آن بکارگیری «وب تی. آی. اف. اف»^[۸۱]بوده است. هم‌چنین در ادامه آمار ارائه شده آمده بود که به طور کلی، استفاده از سیستم «داک لاین»^[۸۲] در سراسر کتابخانه‌های کانادا و مکزیک، معیاری برای رشد و بهره‌گیری از منابع اطلاعاتی پزشکی و امانت منابع کتابخانه‌های عضو شبکه است. تجربه نشان می‌دهد که تقاضا برای خدمات تحویل مدرک و اطلاعات در کشورهای در حال توسعه نیز، در صورتی که وضع مالی خوبی داشته باشند، بسیار بالاست. مسلماً ارائه خدمات تحویل مدرک الکترونیکی و شبکه سازی در این خصوص زیر ساخت‌های مالی و فناورانه مطلوبی را می‌طلبد. آنگونه که انتظار می‌رود، طی چندین سال آینده خدمات تحویل مدرک و امانت بین کتابخانه‌ای رشد بالا و نسبتاً پیچیده‌ای در جهان خواهد داشت. کشور ما نیز با تدابیر لازم و بهره‌گیری از تجارب کتابخانه‌هایی که پیش از این، دست به شبکه سازی و ارائه تحویل مدرک الکترونیکی زده‌اند و البته با تأمین مالی مناسب، بتواند در این مسیر گام بردارد.
– راسخی‌راد (۱۳۸۷)، در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با موضوع: «طرح امانت بین کتابخانه‌ای دانشگاه‌های شهر سبزوار» ارائه نموده است و هدف اصلی از همکاری بین کتابخانه‌ای که موضوع پایان نامه ایشان می‌باشد، بهره‌وری مؤثر از منابع اطلاعاتی است که در کتابخانه‌های دیگر وجود دارد. این همکاری در چارچوب مقررات و توافقات اصلی که بین کتابخانه‌های دانشگاهی شهر سبزوار انجام می‌گیرد خواهد بود. جامعه آماری این تحقیق را همه کارکنان کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های شهر سبزوار که تعداد آنها مجموعاً ۲۷ نفر می‌باشند، تشکیل می‌دهند. تعداد کتابخانه‌های مورد بررسی در این تحقیق ۴ کتابخانه می‌باشد. با توجه به محدود بودن تعداد آنها از نمونه‌گیری استفاده نشده و کل جامعه مورد نظر قرار گرفته است. روش تحقیق از نوع پیمایشی توصیفی و از نوع کاربردی است. یافته‌ها نشان داده که عوامل مؤثر در زمینه عوامل فیزیکی و جغرافیایی بر امانت بین کتابخانه‌ای در دانشگاه‌های شهر سبزوار حاکی از آن است که ۳/۹۶ درصد کارکنان، اندازه مجموعه کتابخانه را در اجرای امانت بین کتابخانه‌ای تأثیر گذار می‌دانند. و ۱۰۰% کارکنان، بعد مسافت را در اجرای امانت بین کتابخانه‌ای مؤثر می‌دانند.
– بیگدلی و باجی (۱۳۸۸)، در تحقیق خود با عنوان: «تحلیل علل عدم راه اندازی نظام همکاری و امانت بین کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی تخصصی استان خوزستان از دیدگاه مدیران آنها»به این موضوع پرداخته که: هدف اصلی از انجام تحقیق حاضر، شناسایی و تحلیل عوامل مهمی است که بر شکل‌گیری نظام‌ همکاری و امانت بین کتابخانه‌ای در میان کتابخانه‌های تخصصی استان خوزستان تأثیرگذار هستند.این تحقیق از نوع توصیفی و به روش پیمایشی انجام گرفته است. در این تحقیق از پرسشنامۀ محقق ساخته برای گردآوری داده‌های مورد نیاز استفاده گردیده است.برای روایی‌ پرسشنامه از نظرات متخصصان و استادان رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی استفاده‌ شد.جامعه مورد مطالعه شامل۸۰ کتابخانه و مرکز اسناد تخصصی فعال در استان خوزستان‌ است که پرسشنامه از طریق پست و با بهره گرفتن از پاکت‌های دارای تمبر و نشانی محقق توزیع گردید. داده‌های گردآوری شده با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS پردازش شد. یافته‌هانشان داد که با وجود آگاهی و اعتقاد اکثر مدیران کتابخانه‌های مورد مطالعه نسبت به مزایای‌ همکاری و امانت بین کتابخانه‌ای و تمایل آنها به این کار، موانع فراروی آنها باعث شده‌ است تا چنین نظامی هنوز در این استان شکل‌ نگیرد.مهمترین موانع از دید مدیران به ترتیب‌ بسامد عبارتند از:
نبود بودجه‌ی کافی، نبود کتاب‌شناسی‌ها، فهرستگان‌ها،و بانک‌های اطلاعاتی‌لازم،نبود مرکز هماهنگ کننده،نبود فهرستگان ملی روزآمد،و نبود ضوابط و مقررات یکسان، مکانیزه نبودن کتابخانه‌های تخصصی استان خوزستان، نبود اطمینان برای بازگرداندن مواد امانتی،کمبود نیروی انسانی،هزینه‌ی سنگین اطلاعات،آگاه نبودن مسئولان ارشد سازمان‌ها/ شرکت‌ها از مزایای این‌گونه خدمات و غیرمتخصص بودن برخی از مدیران کتابخانه‌ها.در پایان،پیشنهادهایی به منظور رفع موانع موجود و اقدام جهت راه‌اندازی نظام همکاری و خدمات‌ امانت بین کتابخانه‌ای در حوزه کتابخانه‌های تخصصی استان خوزستان ارائه شده است.
– درویشی، (۱۳۸۸)، در مقاله خود با عنوان: «نوع و میزان بهره‌مندی کتابخانه‌های دانشگاهی شهر ساری از همکاری بین کتابخانه‌ای» می‌نویسد: هدف از بررسی حاضر، مشخص کردن وضعیت همکاری بین کتابخانه‌های دانشگاهی شهر ساری و نیز میزان استفاده کتابخانه‌ها از این موضوع می‌باشد. در این تحقیق یافته‌ها با بهره گرفتن از یک پرسشنامه که شامل ۲۰ سؤال بسته و ۲ سؤال دارای گزینه بود و همچنین توسط مصاحبه و مشاهده، مورد بررسی قرار گرفت؛ روش تحقیق پیمایشی بوده و جامعه مورد مطالعه شامل، کتابخانه‌های دانشگاهی شهر ساری می‌باشد که هر کدام جداگانه بررسی شده‌اند. داده‌های گردآوری شده در نرم افزار «وورد»^[۸۳] وارد شده و مورد تجزیه و محاسبه قرار گرفته است. با توجه به آمارهای بدست آمده، ملاحظه شد که همچنان توجه کتابداران در همکاری بین کتابخانه‌ای متوجه مدارک چاپی است در حالیکه در استفاده از رایانه، پایگاه‌های اطلاعاتی و شبکه اینترنت سهولت زیادی در همکاری بین کتابخانه‌ای ایجاد می‌شود؛ بر اساس نتایج این تحقیق، ۵/۷۳ درصد از کتابخانه‌ها از همکاری بین کتابخانه‌ای استفاده می‌نمایند.
– بیرانوند و رنجبر (۱۳۸۹)، در تحقیق خود با عنوان: «بررسی موانع و مشکلات موجود در کتابخانه‌های دانشگاهی منطقۀ غرب کشور جهت پیاده‌سازی نظام امانت بین کتابخانه‌ای و خدمات تحویل مدرک» بوده است که بر اساس تحقیق حاضر، در نظر دارند تا ضمن بررسی وضعیت امانت بین کتابخانه‌ای در کتابخانه‌های منطقه‌ی غرب کشور، راه حل مناسبی برای رفع موانع احتمالی پیشنهاد دهند. روش تحقیق به صورت پیمایشی توصیفی با توزیع پرسشنامه در میان مدیران و کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی مراکز استان‌های غرب کشور (ایلام، کردستان، کرمانشاه، لرستان و همدان) انجام شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد به طور متوسط ۷/۸۸ درصد از جامعه مورد مطالعه، ایجاد نظام امانت بین کتابخانه‌ای و خدمات تحویل مدرک را در میان کتابخانه‌های دانشگاهی منطقه غرب کشور ضروری دانسته‌اند. میزان اقدامات مدیران و مسئولان در کتابخانه‌های دانشگاهی غرب کشور ۱۵ درصد و میزان همکاری کتابخانه‌های منطقه با یکدیگر ۳/۳۱ درصد بوده است. شاخص فناورانه (۵۹ درصد)، شاخص سازمانی ۳/۲۹ درصد، شاخص انسانی ۵۸/۹ درصد و شاخص اقتصادی ۸/۸۶ درصد به ترتیب از عوامل مؤثر بر ایجاد امانت بین کتابخانه‌ای و خدمات تحویل مدرک در دانشگاه‌های منطقه غرب کشور بوده‌اند. موانع مهم در عدم برقراری نظام امانت بین کتابخانه‌ای به ترتیب شامل موانع مدیریتی، ضوابط دست و پاگیر موجود در کتابخانه‌ها، مشکلات اقتصادی و نبود تجهیزات کافی در کتابخانه‌ها عنوان شده است. ابزار گردآوری داده‌ها در این تحقیق، پرسشنامه‌ای مشتمل بر ۴۳ سوال می‌باشد که برای تعیین پایایی آن، پرسشنامه تهیه شده بین ۲۰ نفر از کتابداران دانشگاه‌های اهواز توزیع گردید. جامعه تحقیق حاضر، شامل مدیران و کتابداران شاغل در کتابخانه‌های دانشگاهی مستقر در منطقه غرب کشور، که تعداد جامعه مورد بررسی ۵۱۰ نفر می‌باشند. (۲۰۰ نفر مدیر و ۳۱۰ نفر کتابدار) که با توجه به محدودیت تعداد کل افراد مورد مطالعه، از نمونه‌گیری استفاده نشده است.
– شاکری فرد (۱۳۹۱)، در تحقیق خود با عنوان: «ابعاد امانت بین کتابخانهای الکترونیکی» به این مهم دست یافته و هدف از تحقیق، بررسی ابعاد امانت بین کتابخانهای الکترونیکی است و در مورد فعالیتهای جاری مربوط به خدمات تحویل مدرک و امانت بین کتابخانهای که به وسیله تعدادی از کتابخانهها و مراکز اطلاعاتی پیشتاز در نقاط مختلف جهان اجرا میشود، بحث میکند. و کنکاشی دارد در جدیدترین ابزارهای پیشرفته اشتراک منابع که باعث رشد و ترقی در اجرای خدمات امانت بین کتابخانهای شدهاند. در جهت فراهم کردن خدمات امانت بین کتابخانهای الکترونیکی مؤثرتر، متخصصین اطلاعاتی در فعالیتهای خدمات تحویل مدرک به کار گرفته شدند که نیازمند فهمیدن و پذیرش فناوریهای جاری و نویدبخش برای ترویج خدمات امانت بین کتابخانهای الکترونیک است. بنابراین، این تحقیق نشان میدهد که چگونه امانت بین کتابخانهای به صورت موفقیت‌آمیزی در عصر الکترونیک برقرار شده است. و در نتیجه شیوه‌های قدیمی امانت بین کتابخانه‌ای در حال جایگزین شدن با شیوهای از امانت بین کتابخانهای الکترونیکی است که خدمات جدیدی را ارائه می‌دهد؛ از قبیل هدایت کاربران در جهت جایگزین‌ نمودن شکل تجارت کتاب، وب سایتها یا مجموعه های دیجیتال منبع با دسترسی باز. این تغییر نمادین به نوبه خود نیازمند این است که کارکنان کتابخانه یا متخصصین اطلاعاتی خدمات خود را به منظور آسان کردن دستیابی کاربران به آنچه در زندگی خود واقعاً نیاز دارند پالایش و بازسازی کنند.
۲-۱۵-۱-۳٫ جمع‌بندی پیشینه‌های تحقیق
جمع‌بندی که ازپیشینه‌های مطرح شده خارج و داخل ایران، در تحقیق حاضر صورت گرفت و مواردی که دارای اهمیت بودند، شامل خدماتی است که کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی برای کاربران و جامعه استفاده کننده از منابع کتابخانه در نظر گرفته‌اند.اشتراک منابع، امانت بین کتابخانه‌ای و خدمات تحویل مدرک نشان دهنده این موضوع است که کتابخانه‌های دانشگاهی به عنوان نهادی مهم در همکاری میان کتابخانه‌ها، بیشترین سهم را به خود اختصاص می‌دهند. زیرا به عنوان مراکز دانش برای برقراری ارتباط شبکه‌ای در کتابخانه‌ها با هدف مشترک و مکان اطلاعاتی برای مراجعه پژوهشگران و محققان به شمار می‌روند. این مسئله سبب از بین رفتن شکافی می‌شود که قبلاً میان کتابخانه‌های دانشگاهی- تحقیقاتی و عمومی وجود داشت. مسئله‌ی دیگری که در بین آنان دارای اهمیت است، مسائل مالی، بودجه و فاصله فیزیکی منظور همان مسافتی که بین کتابخانه‌ها وجود دارد عنوان شده است. در پیشینه‌های تحقیق باوچر و فیاد در اثر تحقیقی خود اشتراک گذاری منابع در کتابخانه‌های کلرادو را مورد بررسی قرار داده‌اند و توصیه‌هایی برای بهبود شرایط اشتراک منابع در این کتابخانه‌ها داشتند. که با اشتراک گذاری منابع، هزینه امانت دهی فراهم می‌شود. آرورا در تحقیق خود یک پیشنهاد برای همکاری استراتژیک داشت که نحوه‌ی همکاری با تزریق فناوری جدید اطلاعات که به یک تحول جدید تبدیل شود. در ایجاد همکاری و برای رفع کمبود منابع مالی و به دست آوردن منابع الکترونیکی، تا ۷۰% از نهادهای شرکت کننده برای اشتراک و ائتلاف کمک می‌گیرند. مورنو و آن شو نیز در تحقیقی که انجام دادند، عرضه‌ی خدمات اسناد کتابخانه ملی استرالیا را بررسی و به طور عمده در بخش مرجع، امانت بین کتابخانه‌ای و خدمات اسناد در کتابخانه ملی را برای بهبود خدمات به منظور دستیابی به کاهش هزینه عملیاتی کتابخانه بیان نموده‌اند. راسخی راد در پایان نامه خود با عنوان طرح امانت بین کتابخانه‌های شهر سبزوار به این نتیجه رسیده است که: یافته‌ها نشان داده عوامل مؤثر در زمینه عوامل فیزیکی و جغرافیایی بر امانت بین کتابخانه‌ای در دانشگاه‌های شهر سبزوار حاکی از آن است که ۳/۹۶ درصد کارکنان، اندازه مجموعه کتابخانه را در اجرای امانت بین کتابخانه‌ای تأثیر گذار می‌دانند. و ۱۰۰% کارکنان، بعد مسافت را در اجرای امانت بین کتابخانه‌ای مؤثر می‌دانند. و دیگران نیز به همین ترتیب موفقیت کتابخانه‌ها را در به اشتراک گذاری منابع و امانت بین کتابخانه‌ای بیان نموده‌اند. تا آنجایی که خسروی و عبدالمجید در تحقیق خود، خدمات امانت بین کتابخانه‌ای را شاهرگ حیاتی دسترسی به دنیای دانش دانسته‌اند. و در نتیجه به وضعیت این خدمات در ایران و جهان پرداخته‌اند. طرح‌های اجرا شده (غدیر و امین) در ایران و در ایالت متحده آمریکا، کتابخانه‌های پژوهشی در سال ۱۹۹۵، برای ارائه‌ خدمات در مورد پیایندها با ۸% و تک نگاشت‌ها ۲۳% اقدام نموده‌اند. در سال ۱۹۸۶ نسبت به سال ۱۹۹۵ هزینه صرف شده برای پیایندها ۱۰۶% و برای تک نگاشت‌ها ۲۲ % افزایش یافته بود.
حدیثی از پیامبر گرامی اسلام ^{صلی‌الله‌علیه‌وآله} در مورد امانت است که می‌فرمایند:
«أیُّما راعٍ استَرعی رَعِیَّهً فَلَم یُحِطها بِالأمانَهِ وَ النَّصیحَهِ ضاقَت عَلَیهِ رَحمَهُ اللهِ تَعالی الَّتی وَسِعَت کُلَّ شَیءٍ».
هرکسی سرپرستی گروهی را به عهده گیرد و در کار آنها به امانت و دلسوزی رفتار نکند رحمت خدا که شامل همه چیز است به او نمی‌رسد (پاینده، ۱۳۸۵، ۱۰۳).
فصل سوم
روش اجرای تحقیق
۳-۱٫ مقدمه
پی بردن به قائده و نظم میان پدیده‌ها و رویدادها در علوم به سختی انجام می‌شود. اما می‌توان روش مناسب برای شناخت آن به کار برد. در تحقیق حاضر بعد از ارائه فصل دوم و بررسی ادبیات نظری و پیشینه‌های تحقیق، در فصل جدید به موارد روش اجرای تحقیق پرداخته می‌شود.
۳-۲٫ روش تحقیق
روش تحقیق مطالعه منظم اصولی است که پژوهش‌های علمی را هدایت می‌کند. روش در یک تحقیق علمی پژوهشگر را در نیل به حقیقت و گریز از خطا رهنمون می‌سازد. در عرف دانش، روش به مجموعه‌ای از شیوه‌ها و تدابیری گفته می‌شود که برای شناخت حقیقت و برکناری از لغزش به کار می‌رود. برای انجام پژوهش‌ها و تحقیقات علمی روش‌های متفاوتی وجود دارد که پژوهشگران بسته به نوع اهداف تحقیقاتی خود یکی از آنها را برمی‌گزینند. مهم‌ترین روش‌ها عبارتند از: مشاهده، آزمایش، تحلیل محتوی، پیمایش و… از این‌رو می‌توان گفت: پیمایش عبارت از جمع‌ آوری اطلاعات است که با طرح و نقشه و به عنوان راهنمای توصیف، پیش بینی و به منظور تجزیه و تحلیل روابط بین متغیرها صورت می‌گیرد. بدین ترتیب هدف تحقیق پیمایشی آن است که با مقایسه دقیق ویژگی‌های مختلف به استنباط نایل آید. (اوپنهایم، ۱۳۶۹، ۱۵).
روشی که در این تحقیق بکار برده شده متناسب با اهداف و نوع تحقیق از نوع کاربردی و روش توصیفی- پیمایشی است.
۳-۳٫ جامعه آماری
جامعه آماری عبارت است از: افراد یا واحدهایی که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند. معمولاً در هر تحقیق، جامعه‌ی مورد بررسی یک جامعه آماری است که پژوهشگر مایل است درباره صفت (صفت‌های) متغیر واحدهای آن به مطالعه بپردازد (سرمد و همکاران، ۱۳۷۹، ۱۷۷).
منظور از جامعه آماری همان جامعه اصلی است که از آن نمونه آماری یا معرف به دست می‌آید(ساروخانی، ۱۳۸۴، ۱۵۷).
در این تحقیق جامعه آماری عبارت است از: تمامی کتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب کشور که جمعاً ۲۷ کتابخانه هستند. اسامی کتابخانه‌های مورد مطالعه در قسمت پیوست آورده شده است.
۳-۴٫ حجم نمونه
بخشی از جامعه آماری که طبق ضابطه‌ای معین انتخاب شود و معرف آن جامعه به حساب آید نمونه است (مداح، ۱۳۸۸، ۱۲).
از آنجایی که تمام جامعه کتابخانه‌ها مورد تحقیق قرار گرفته‌اند، حجم نمونه همان ۲۷ کتابخانه خواهد بود.
۳-۵٫ روش نمونه‌گیری
منظور از نمونه‌گیری آن است که به جای مطالعه همه عناصر تشکیل دهنده جامعه آماری، فقط بخشی از اعضاء یا عناصر را به عنوان مورد بررسی قرار می‌دهیم، به عبارت دیگر فرایند انتخاب زیر مجموعه‌ای از جامعه را نمونه‌گیری می‌گویند. هدف اصلی نمونه‌گیری برآورد مقادیر جامعه به کمک مقادیر نمونه است (همان، ۱۲).
نمونه باید نمایانگر جامعه باشد چنانچه نمونه نماینده واقعی جامعه‌ای که از آن انتخاب شده است نباشد امکان برآورد صحیح و دقیق درباره جامعه وجود نخواهد داشت (دلاور، ۱۳۷۸، ۲۵۶).
در این تحقیق نمونه‌گیری نداریم. زیرا همۀ جامعه کتابخانه‌های مورد مطالعه انتخاب شده‌اند.
۳-۶٫ ابزار گردآوری اطلاعات (روایی، پایایی)